పిళ్లా కుమారస్వామి
9440122229
'నీ పిలకాయలు తినకుండగా మాగొంతుల్లో బియ్యాలు తిగుతాయా ఏందీ?' / పై కులాలోళ్లోకి మల్లే మాకు ముహూర్తాలూ, మట్టి ల్యాక పోయినా పెళ్ళిళ్ళు మటికి ఎండా కాలంలోనే జరగాలనే శాత్రం వుండేది'' / 'మే, కత్తిరేనా... నువ్వన్నా పోయి మీ నాయన్ని పిలసకరామ్మే, బూతినకుండా పోయేడు. మాయమ్మ కదూ. వొచ్చేతప్పుడు నూజీళ్ళు కొనుక్కో . ఇంగో ఈడొబ్బుల్తో ''.
ఇలాంటివి చదువుతూ వుంటే ఒకసారి మళ్ళీ బాల్యంలోకి పోయి మన అమ్మభాష మాట్లాడినట్లుంటుంది. మన భాష యాస మరచి ప్రామాణిక భాష కోసం వెంపర్లాడి మనదైన జీవితాన్ని కోల్పోయాం. ఇంగ్లీషు చదువులు మొదలైనాక ఇప్పటి తరం వాళ్ళకు మన తెలుగూ పోయింది. ఆ ఇంగ్లీషు పోయింది. ఇట్లాంటి సందర్భంలో మళ్ళీ వెనక్కు వెళ్ళి అమ్మభాషలో కమ్మగా ఇరవై అయిదు కథలు మనముందుంచారు ఇండస్‌మార్టిన్‌.
కథలు చదువుతున్నంత సేపూ మన జీవితాన్ని నెమరు వేసుకున్నట్టే ఉంటుంది. ఇక్కడ నేపథó్యం మారింది. గుంటూరు ప్రాంతమైనా అదిపూర్తిగా దళితవాడ. దాంతో దళితభాషా సౌందర్యం గుభాళిస్తుంది. ఎవరైనా ఈ కథల్ని చదివితే నేనుకూడా కథల్ని రాయగలను అనే ధైర్యం కలుగుతుంది. శ్రీశ్రీ ఒకసారి సభలో ''కుక్కపిల్లా, అగ్గిపుల్లా, సబ్బుబిళ్లా కాదేది కవిత కనర్హం'' అని చదివినప్పుడు ఓస్‌ ఇంతేనా కవిత్వం అంటే, నేను కూడా కవిత్వం రాయగలను అని అన్నాడట ఒక పిల్లవాడు. అట్లాంటి ధైర్యం అన్నమాట. అయితే ఇలాంటి కథలు రాయాలంటే చాలా ఓపిక ఉండాలి. ఎందుకు రాస్తున్నామో ఎరుక ఉండాలి. ఈ ఎరుకతోనే మార్టిన్‌ ఈ కథలను రాసినాడు. ఏమా ఎరుక? గుంటూరు కృష్ణా భాషే ప్రామాణిక భాషని అదే ప్రాంతంలో మాట్లాడే దళితులు మాట్లాడే భాష భాషే కాదని యాసని సోకాల్డ్‌ మేధావులు కొట్టిపారేసినారు. వారికి అలగాజనమని, చండాలురని, గూడెపోళ్ళని రకరకాలుగా పేర్లు పెట్టి దానికి అస్తిత్వం లేకుండా చేసినారు. అంతేగాక రాయలసీమ భాష రాతకు పనికిరాదన్నారు. గోదావరిని జీళ్ళ పాకమన్నారు. తెలంగాణా తురక తెలుగన్నారు. భాష ఆధిపత్యంగా ముందుకొచ్చి గుంటూరు కృష్ణా భాషమాత్రమే ప్రామాణికమైనదని తీర్మానిస్తే మిగతావి తెలుగు కిందకు రావా? అనే ప్రశ్న ఉదయించాక కటికపూలు రాసినాడు మార్టిన్‌.
అందుకే దళితుల యాసలో కథలు రాసి భాషలోని యాస పరిమళాల్ని కథల్నిండా నింపినాడు.
''ఎత్తర తల ఎత్తర కొట్టర తొడగొట్టర దగాపడ్డ దళితుడా! గుండెకు పదునెట్టరా! దమ్మును చూపెట్టరా'' అని డి.బి.చారి పాడినట్లు యాస గొప్పతనాన్ని చాటుతూ కథలు రాసినాడు. ఇవి ఆయన బతుకుపోరు కథలు . అవిప్పుడు చాలామందిని ఆకర్షిస్తున్నాయి. యాస మన తెలుగు జీవనాడి. యాసలో మాట్లాడితే వచ్చే ఆనందం, ఆత్మీయత అద్భుతంగా ఉంటుంది.
1990 తర్వాత ప్రపంచీకరణ ప్రారంభమయ్యాక ఎవరి గొంతుక వాళ్ళే వినిపించాలనే వాదాలు వచ్చాయి. సమిష్టి వాదం వెనక్కుపోయింది. స్త్రీవాద, దళితవాద, మైనారిటీవాద, బహుజన వాదం, ప్రాంతీయవాదం ఇలా రకరకాల వాదాలు వచ్చాయి. ఇవన్నీ సాహిత్యంలో ఖాళీలను పూరించాయంటాడు ప్రముఖ విమర్శకులు బాలగోపాల్‌. తెలంగాణా ప్రాంతీయ వాదం మొదట్లో భాష ఆధిపత్యం మీదనే ప్రారంభమైంది. వారి సాహిత్యమంతా మాండలికంలో వచ్చింది. దళిత సాహిత్యంలో మాత్రం కవిత్వం వచ్చినంతగా కథలు రాలేదంటారు సాహితీ విమర్శకులు. ఈ ఖాళీని పూరించేందుకు ఇండస్‌ మార్టిన్‌ కృషి చేసినారు. వారు రాసింది చూడటానికి అలవోకగా రాసిట్టున్నా దాని వెనుక ఎంతో కృషి, నిర్మాణ నైపుణ్యం ఉన్నాయి.
కటికపూలు కథా సంపుటిలో 25 కథలున్నాయి. ఇవన్నీ కథలుగా ఉన్నా తన జీవితానుభవాలే ఎక్కువ. సామాజికంగా అణచివేయబడిన దళితుల జీవితాల్లో సహజంగా ఏర్పడే కష్టాలు కన్నీళ్ళు, విషాదాలు, అనందాలు, నమ్మకాలు, ఆచారసంబంధాలు, క్రీస్తుపై భక్తి విశ్వాసాలు వాళ్ళ యాస మొదలైనవెన్నో ఉన్నాయి. ఇందులో అవమానాల ధిక్కార స్వరం ఉంది. సామాజిక దోపిడీ వ్యవస్థ నుంచి విముక్తి పొందాలనే తపన ఉంది. కానీ మార్గం ఎవరికీ తెలీడం లేదు. మనిషిని మనిషిగా చూసే సమాజం రావాలనే తపనకూడా ఉంది. కమ్యూనిజం మాత్రమే మనిషిని మనిషిని చూసే సమాజాన్ని ఆవిష్కరిస్తుంది. కానీ నేటి హైందవ సమాజం కులాల సంకెళ్ళలో ఉండిపోయి అందుకు ఆటంకంగా నిలిచివుంది.
ఇంకా గాయాల బాల్యం ఉంది. కడుపునొప్పి చావుల వెనుక రహస్యాల గుట్టు విప్పటం ఉంది. అంటరాని యాసను ధిక్కార స్వరంగా మార్చిన నైపుణ్యం ఉంది. భారతదేశం ఇప్పుడు ఇంట్లో హిందూవిందులో బల్ల సుట్టూ బిజీగా
ఉండాదన్న కఠోర సత్యాన్ని చెప్పే దమ్మున్న కథ ఉంది.
రచయిత తన జీవితానుభవాల సారాన్ని లోకంతీరును కథల్లో ఒడుపుగా ప్రవేశపెట్టి చివరలో ఒక అంత: సూత్రాన్ని తేలుస్తాడు. ఊరేగింపు కథలో పైకులపోళ్ళ బజార్లలో దళితకులపోళ్ళు పెళ్ళిళ్ళు చేసుకుని బజార్లలో 'ఊరేగింపు'కు ఒప్పుకోరు. కాని పట్టుబట్టి వీళ్ళు ఊరేగింపు జరుపుతారు. పై కులపోళ్ళు అలా ఎందుకొప్పుకోరో రచయిత బట్టబయలు చేస్తాడు. వాళ్ళ దయాదాక్షిణ్యాల మీద బతికినంత కాలం ఊరేగింపుకు అనుమతిస్తారుగాని ఎప్పుడైతే దళితులు స్వంతకాళ్ళమీద నిలబడి స్వతంత్రంగా జీవిస్తుంటారో అప్పుడు వాళ్ళంతా తమమీద ఆధారపడి బతకలేదన్న అక్కసుతో తమ ఇళ్ళ ముందర ఊరేగింపు పోవద్దంటారని రచయిత ఒక వాస్తవ కఠోర దృశ్యాన్ని మన ముందుంచుతాడు. అదే చుండూరు, కారంచేడుల్లో జరిగిన మారణకాండకు కారణమని చెపుతాడు.
'కటికపూలు' కథా సంపుటిలో రెండు మనసును కదలించే కథలు - ఉప్పెన ఒకటి, ఉప్పెన రెండు. ఇవి రచయిత జీవితాన్ని నిలబెట్టిన కథలు. ఒక ప్రళయం ఎదురైనప్పుడు వారు ఏసును నమ్ముకుంటూ చర్చిలో ఉండి ప్రాణాలతో బడటపడతారు. వారికోసం ప్రార్థన చేసిన ఫాదరు మరణిస్తారు. హృదయాన్ని తాకే కథలివి. ఉప్పెన వచ్చినపుడు దివిసీమ కొట్టుకుపోయింది. ఎందరో అభాగ్యులు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. కథ ప్రారంభం 'జంబకుజంబకు బాల జంబకు జంబకు హోయ్‌' అనే పాటతో ప్రారంభమై ''ఘోరీల దిబ్బగా మారుతున్న మా మాలపల్లి పునరుత్థాన అనుభవాన్ని పొందేనా!'' తో అంతమవుతుంది. ఉప్పెన వస్తే పేదబతుకుల్లో ఏర్పడే విషాదాన్ని కళ్ళకు కట్టినట్లు దృశ్యమానం చేసినాడు రచయిత. ఒక సినిమారీలులా మనముందు కదలాడుతుంది.
బతుకంటే చావు పుట్టుకల మధ్యనే ఉంటుందని ఈ లోకం మనకు స్థిరమైనది కాదని తెలుపుతుంది ఉప్పెన కథ. '' స్థిరమని నమ్మకు ధర ఎవ్వరికిని / పరలోకమె స్థిరము / నిజముగ పరలోకమే స్థిరము'' అనే పాటతో కథను ముగిస్తాడు. హృదయాన్ని తాకే ఈ కథల్లో ఎంతో జీవనసారాన్ని వడబోసి చెపుతాడు తన యాస భాషలో.
అంటరాని యాసలో మనిషికి లింగ, భాష ప్రాంత, వర్గ తారతమ్యం లేకుండా గౌరవం ఇచ్చే దిశగా సమాజం ముందుకు పోవాలని రచయిత కోరుకుంటాడు. వీటినే మనం ఆధునిక భావాలు అంటాం. ఆధునికాంతర వాదం గురించి మాట్లాడేవాళ్ళు మనం ఇంకా ఆధునికం కాలేదని మనిషిని మనిషిగా చూడటంలేదని అర్థం చేసుకోవట్లేదు. ఇటీవల మత విద్వేషాలతో ఆసిఫాపై జరిగిన హత్యాచారం ఇందుకొక ఉదాహరణ. గోమాంసం నిషేదం సందర్భంలోనూ చూశాం. కల్బుర్గి, దభోల్కర్‌ లాంటి వాళ్ళను చంపినపుడు చూశాం. ఇంకా మనదేశంలో మనిషి మనిషిగా ఉండటం నేర్చుకోలేదని. అదే సందర్భంలో ప్రపంచీకరణలో భాషా సంస్క ృతులు పతన మవుతున్నపుడు యాసలో రాసిన భాష మనిషిని మళ్ళీ నిలబెట్టి తెలుగు భాషా సంస్క ృతుల వైపు మళ్ళించడానికి దోహదం చేస్తాయి. కటికపూలు కథలో కటికోళ్ళు కటికవృత్తి చేపట్టినా కసాయి హంతకుల జాతులతో కలవలేదని రచయిత చెపుతాడు. వృత్తిని బట్టి మనోవికారాలు, వ్యక్తిత్వాలు ఏర్పడవని నిరూపించాడు.
దళితుల నోళ్ళలోంచి వచ్చిన భాషంతా ఒక ధనాగారమని, తరాల తరబడి ఈసడింపుకు గురైన మాటల్ని ఒడిసిపట్టుకొని వస్తున్న మా మెదళ్ళు జీవనదులని రచయిత 'బతుకు పాట' కథలో చివరలో చెపుతాడు. వాస్తవానికి ఈ కథల్లో ఎన్నో తెలుగు పదాలు నిఘంటువుల దాకా రాకుండా పోయినవి ఉన్నాయి. అవన్నీ తెలుగు భాష నిధులు. వాటిని నిఘంటువుల్లో చేర్చుకోవాలి. మన తెలుగును కాపాడుకోవాలంటే ఈ పదాలు చాలా అవసరం. ఈ సంపుటిలో ప్రతికథ చివర మాండలికాల అర్థాలు కూడా ఇచ్చివుంటే బాగుండేది.
అనంతలక్ష్మిని ప్రేమించిన రచయిత తన ప్రేమను తెలియజేయటానికి ఎంతో భావుకత్వాన్ని, కవిత్వాన్ని కథలో చెపుతాడు. 'ఇరగబూసిన సన్న జాజి ఎన్నెట్లో పాపలాట ఆడుకున్న ఏసంగి నేత్రి, ఎదురెదురు జట్లలో వుండాగానీ, మనిద్దరినీడలూ ముద్దాడుకోవాలని నలుగుర్ని నెట్టుకుంటూ నాదిక్కుకు వచ్చి నాగుండెకాయిల వుచ్చి నూకాలమ్మ చెరువంత అవ్వటం నీకొక్కదానికే ఎట్టాతెలిసి పోయిందో యావో!''
''హృదయాంతరాల్లో ఘనీభవించిన ఒక హిమసంద్రాన్ని వెచ్చచేసి నీచెవిలో వొంపెయ్యాలని'' - ఎంతో భావుకత నిండిన కవిత్వం కదా ఇది. ఈ ప్రేమకథ పేరు కటికపూల వాన. ఇందులో రచయిత తొలిప్రేమ వాసనలు ఇప్పటికీ గుప్పుమంటున్నాయ్‌. ఏదో కోల్పోయిన బాధ ఆ పూలవాన జడిలో తడిసిపోయింది.
ఈ కథాసంపుటి ఒక ఆత్మకథలాంటి కథల సమాహారం. వీటిద్వారా మనకు మార్టిన్‌ కుటుంబం గురించి తెలిసేదేమంటే ఆయన తల్లి ఇక్టోరియా మహారాణి అసలుపేరు జయమ్మ అని, అక్క కత్తిరేనూ అసలుపేరు క్యాథరీన్‌ అని, తాత లాజరు అని. ముందుమాటలో విమర్శకురాలు స్వరూపరాణి చెప్పినట్లు సింధు నాగరికతను మార్టిన్‌ తన ఇంటిపేరుగా చేసుకొని ఇందస్‌మార్టిన్‌ అయ్యాడు. ఇలా సింధూ నాగరికత వారసత్వాన్ని గర్వంగా చాటుకుంటూ అమ్మ భాషకు, యాసకు పట్టంకడుతూ సాహిత్యరంగాన్ని సుసంపన్నం చేశాడు కటికపూలు ద్వారా. ఇదే ఒరవడిలో అంటరానియాసలో మరిన్ని రచనలు ఆయన కలం నుంచి వస్తాయని ఆశిద్దాం.