సాహిత్య ప్రస్థానం ఆగస్టు 2018

(ఆంధ్రపత్రిక, 1919 జూన్21, పుటలు 2-3)

మైసూరు ప్రభుత్వపు విద్యాశాఖాధ్యక్షులకు శ్రీయుత కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి, ఎం.ఎ.గారు మాకిటుల వ్రాయుచున్నారు..

ఈ మధ్య వీరేశలింగము పంతులు గారి స్మరణ చిహ్నముగా సమావేశపరుపబడిన సభకు వచ్చి వారు దక్షిణ హిందూ దేశాభివృద్ధికి చేసిన సేవపట్ల నా కృతజ్ఞతను వెలిపుచ్చుటకు అవకాశము లేకపోయినందుల కెంతయు చింతించుచున్నాను. ప్రకృతకాలమున పంతులుగారు ఆంధ్రప్రముఖులలో ప్రథములని చెప్పవచ్చును. పూర్వాచారులగు బ్రాహ్మణుల వంశమున జనించినను పంతులు గారికి ఎన్ని అడ్డంకులు వచ్చినను సరకుకొనక....... స్థానమునకు చేరుకొనుటకును, స్త్రీలకు విద్యావిషయము, వితంతు వివాహము పట్ల స్వాతంత్య్ర మిప్పించుటకు ఎంతయు సేవ చేసిన మహనీయులు. బ్రాహ్మణులకును, బ్రాహ్మణేతరులకును, దేశాభివృద్ధికరములగు విషయములలో నెట్టి భేదములు లేవని పంతులుగారు తమ జీవితానుష్పానము వలన ప్రపంచమునకు చాటినారు. వాఙ్మయ ప్రపంచమున వారు చేసిన సేవ అపారము. అతి సులభమగు వచనమున గ్రంథములను వ్రాసి భాషయందు క్రొత్త మార్గములను త్రొక్కినట్టి మహనీయులు.

డా|| జోశ్యుల కృష్ణబాబు  -  9866454340

కొందర్ని కవిగా ఇష్టపడతాం. కాని వ్యక్తిగా అంత ఇష్టపడలేం. మరికొందర్ని వ్యక్తిగా చాలా ఇష్టపడతాం. కాని కవిగా అంగీకరించలేం. అయితే బొల్లోజు బాబా ఎంత మంచి కవో అంత మంచి మనిషి. ఆయనలో కవిత్వం-వ్యక్తిత్వం రెండూ పోటీపడతాయి. ముఖ్యంగా నేడు కొందరు కవుల్లో కనిపించే, ఇగో, అహం లాంటివి ఆయనలో ఎప్పుడూ, ఎక్కడా కనిపించవు. అందుకే ఆయన్ని అందరూ ఇష్టపడతారు. ఆయన కవిగా మరింత ఎత్తుకు ఎదగగల్గుతున్నారు. కాకినాడ సాహితీ స్రవంతికి కార్యదర్శి అయిన బాబా మంచి వక్త. ప్రతి సభకు శ్రద్ధగా హాజరయ్యే మంచి శ్రోత కూడ. బాబాకి మంచి సాహిత్య వారసత్వం ఉంది. వారి తండ్రి బసవలింగం గారు మాస్టారు. అయితే   ఉత్తి మాష్టారు కాదు. ఆయనకు తెలుగుతోపాటు, సంస్కృతం, ఆంగ్లం, ఫ్రెంచి, భాషా సాహిత్యాలలో మంచి అభినివేశం ఉంది. సువర్ణశ్రీ పేరుతో ఆయన రచనలు చేసారు. ''నేటి విద్యార్ధి'' అనే ప్రబోధాత్మకమైన నాటకం రాసారు. విద్యార్ధి నాయకునిగా ఫ్రెంచి పాలన నుండి యానాం విమోచనోద్యమంలో చురుకైన పాత్ర పోషించారు.

అదిగో! అటువంటి సాహిత్య సాంస్కృతిక వారసత్వం నుండి కవిగా ఎదిగిన వ్యక్తి బొల్లోజుబాబా. బాబా ఇంత వరకు నాల్గు గ్రంధాల్ని ప్రచురించారు. 1991లో ఆదివారం ఆంధ్రజ్యోతిలో 'ఈవారం కవిత' ద్వారా వీరు సాహితీ లోకానికి పరిచయమయ్యారు. 2009లో 'ఆకుపచ్చని తడిగీతం' అనేది వీరి తొలికవితా సంకలనం. ఈ గ్రంథాన్ని వీరు తన జీవనసహచరి శ్రీమతి సూర్యపద్మ గార్కి అంకితమిస్తూ, అలా ఎందుకిస్తున్నారో టాగూర్రాసిన,

స్ట్రేబర్డ్్సలోని ఒక చిన్న కవితను ఉదహరిస్తారు.

'మగువా!/ నా ప్రపంచాన్ని నీ సొగసరి/ అంగుళులతో స్పృశించావు. అంతే..!/ ప్రశాంతత సంగీతమై పల్లవించింది'.

అందుకే నా ఈ తొలి భావధార

పిళ్లా కుమారస్వామి - 9490122229

డా|| ప్రగతి  కవిత్వ సమ్మేళనంలో పాల్గొనటం ద్వారా సాహితీస్రవంతిలోకి ప్రవేశించారు.  దాదాపు పదేళ్ళయింది.  సాధారణంగా కవి కథకుడు అవుతారంటారు.  అలాగే మెల్లగా కథన రంగంలోకి ప్రవేశించి కథలురాస్తూ ఉండేది.  బహశా 2017లో విరివిగా కథలు రాసింది.  ఆ కథలను కోయిలచెట్టు పేరుతో కళాత్మకంగా పాఠకుల ముందుంచారు. రాయలసీమలో రచయిత్రులు తక్కువగానే ఉన్నారు.  కడప, కర్నూలు, చిత్తూరు జిల్లాలల్లో చాలా తక్కువగా ఉన్నారు.  కాకపోతే అనంతపురం జిల్లాలోనే ఎక్కువ.  నిర్మలారాణి, శశికళ, షహనాజ్, జయలక్ష్మిరాజు, దేవకి, దీవెన, లక్ష్మి మొదలగువారు కథలు రాస్తూ ఉన్నారు.  ఇప్పుడు ప్రగతి కొత్తవారికి ఆదర్శప్రాయంగా నిలుస్తూ మహిళలు సాహిత్యరంగంలోకి రావటానికి ఒక దారి దీపాన్ని చూపుతున్నారు. ప్రగతి మార్క్సిస్టు భావాజాలాన్ని అర్థంచేసుకున్న రచయిత్రి.  అందువల్ల సమాజంలో జరుగుతున్న సంఘటల్ని అందరూ చూసే దానికన్నా భిన్నంగా ఆలోచించి పాఠకునిలో ఆ సంఘటనలపట్ల రావాల్సిన ఆధునికభావాలను తన కథల ద్వారా చెప్పినారు. కోయిలచెట్టు కథాసంపుటిలో 18 కథలున్నాయి. ఈ కథల్లో మహిళల ఒంటరి బ్రతుకు పోరాటం కథావస్తువుగా మూడు కథలున్నాయి.  విద్యారంగంపై ఐదు కథలు, పర్యావరణంపై రెండు, మహిళా సమస్యలపై నాలుగు కథలు, మానవసంబంధాలపై ఐదు కథలు ఉన్నాయి.  ఇవి ఎక్కువభాగం స్త్రీల చుట్టూ అల్లుకున్న కథలే.  కథలన్నింటిలోనూ కవిత్వం జాలువారుతోంది.  తెలుగుతనం ఉట్టిపడుతూ కథలు పాఠకుల్ని ముందుకు నడిపిస్తాయి.

పేద వర్గాల్లోని మహిళలు ఇటీవలికాలంలో తమ భర్తల దుర్వ్యసనాలవల్ల నిత్యం హింసకు గురవుతూ, అవమానాలపాలవుతున్నారు. ప్రభుత్వ మద్యం విధానంవల్ల వీరి కొంపలు గుల్లవుతున్నాయి.  మహిళలు భర్తతో విడిపోయి ఒంటరిగా బతుకుతున్నారు.  ఒంటరిగా బతికే మహిళల్ని సైతం వారిమానాన వారిని బతకనీయక సూటిపోటి మాటలతో సమాజం వారిని వేధిస్తుంటూంది.  ఇలాంటి సంఘటల్ని చూసి చలించిన రచయిత్రి వాటినుంచి పాఠకుని సంస్కారం పెంచేదిశగా కథలుగా చిత్రీకరించింది.

'కలకానిది విలువైనది' కథలో నరసమ్మకు టి.బి. జబ్బు ఉందని భర్త వదిలేసిపోతాడు.  ఆమె విశాల డాక్టరు దగ్గర ఆయాగా చేరుతుంది.  అప్పటికే పుట్టిన కొడుకును పెంచిపెద్దచేసి పెళ్ళికూడా చేస్తుంది.  కొడుకు లారీడ్రైవర్గా పనిచేస్తూ ఒక ప్రమాదంలో మరణిస్తాడు.  కాని కోడలు గర్భవతిగా ఉంటుంది.  తనకు పట్టిన దుస్థితి కోడలుకు రాకూడదని ఆమెకు అబార్షన్చేయించాలనుకుంటుంది.  అదే కథలో సమాంతరంగా విశాల డాక్టరుకు దాదాపు అలాంటి సంఘటనలే జరిగి వుంటాయి.  అందువల్ల నరసమ్మ నిర్ణయాన్ని డాక్టరు సమర్ధిస్తుంది.  ఇందులో ఒంటరి మహిళల ఆవేదన స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.

గుప్పెడు మల్లెలు కథలో మల్లెపూలు ఎంతో ఇష్టంగా భావించే మల్లిక తన భర్త చనిపోతే ఒంటరిగా అత్తతో కలిసి బతుకుతుంటుంది.  కానీ ఒకసారి ఆమె బావ ఆమెపై అఘాయిత్యం చేయబోతాడు.  తప్పించుకుంటుంది.  కాని ఆమెపై అభాండాలు వేస్తారు.  పుట్టింటికి పంపిస్తారు.  పూలుకట్టే పనిలో, గార్మెంటు ఫ్యాక్టరీలో పనిచేస్తూ బతుకు వెళ్ళదీస్తుంది.  తనకిష్టమైన మల్లెలు తన శవంపై పోయమని కోరుతూ చనిపోతుంది.  ఈ కథలో కూడా విధవలు మల్లెలు పెట్టుకోవాలన్న చిన్న కోర్కెలు కూడా తీర్చుకోవడానికి ఆటంకమైన సమాజ రీతుల్ని చర్చిస్తుంది.

మరోకథ ప్రయాణం.  ఇందులో భర్త హిందువు భార్య ముస్లిం.  వారిది ప్రేమ వివాహం.  కానీ భర్త వ్యసనపరుడై భార్య వహీదాను రోజూ కొడుతుంటాడు.  వారికి కూతురు కూడా పుడుతుంది.  అప్పుడు ఆమెకు పేరుపెట్టె స్వేచ్చ కూడా ఆమెకు ఉండదు.  సౌందర్య అని పేరు పెడతాడు తాను  సోఫియాగా పిలుచుకుంటుంది.  కొన్నాళ్ళకు ఆమెను వదలి మరోపెళ్ళికి సిద్దమవుతాడు.  వహీదా గలభాచేసి ఆపెళ్ళిని ఆపేస్తుంది.  దాంతో భర్త ఆమెకు దూరంగా ఉంటాడు.  వహీదా ఇళ్ళల్లో పనిచేస్తూ కూతురును చదివిస్తూ ఉంటుంది.  భర్త మళ్ళీ వాళ్ళకు చేరువై బెంగళూరుకు తీసుకువెళ్తాడు.  అక్కడ షరామామూలే.  భర్త అనేక వ్యసనాలకు లోనై చనిపోతాడు.  ఆ రోగాల్ని ఆమెకు అంటించి ఉంటాడు.  దాంతో ఆమె కొన్నాళ్ళకు మరణిస్తుంది.  ఇప్పుడు సౌందర్య (సోఫియా) బెంగళూరు బట్టల ఫ్యాక్టరీలో పనిచేస్తూ బతుకుతూ ఉంటుంది. ఈ కథలో భర్తల చెడు వ్యసనాలు మహిళల జీవితాలతో ఎలా ఆడుకుంటాయో చెపుతుంది.  అలాగే ఒంటరిగా పోరాడే మహిళల బతుకుకు సగటు మనిషి ఎలాంటి చేయూతనివ్వాలో ఈ కథ తెలియజేస్తుంది.

మహిళా దినోత్సవం మార్చి8 రాగానే మహిళలకు సాధికారత సాధిస్తామని పాలకులు చెపుతూవుంటారు.  అనేక సంస్థలు ఆ రోజు మహిళలకు అనేక కార్యక్రమాలు జరుపుతూ ఉంటారు.  ఈ సందర్భంగా జరిగే రెండు కార్యక్రమాల ద్వారా రెండు ప్రపంచాల దృక్కోణాన్ని ఆవిష్కరిస్తుంది రచయిత్రి ప్రగతి.

ముత్యాలమ్మ అరుంధతి ఇంట్లో పనిమనిషి.  ఎగువమధ్యతరగతికి చెందిన అరుంధతి లేడీస్క్లబ్అధ్యక్షురాలు.  లేడీస్క్లబ్లో మహిళలకు లేటెస్ట్గా పిజ్జా, బర్గర్లు చేసే వంటల పోటీలు, అందాల శ్రీమతి పోటీలు నిర్వహిస్తుంది.  ముత్యాలమ్మ మహిళాదినోత్సవం కోసం శ్రామిక మహిళలు జరుపుకునే సమావేశానికి వెళుతుంది.  అక్కడ మహిళాదినోత్సవం ఎందుకు జరుపుతారో తెలుసుకొని అరుంధతికి చెపుతుంది.  ''ఎక్కడో దూర దేశంలో కుట్టు పన్జేసే ఆడోల్లు కూలి ఎక్కిచ్చాలని, పన్జేసేకాడ ఒంటికి రెండుకు పొయ్యే వసతి గావాలని, దినమంతా సేసే పనిని తగ్గియ్యాలని సమ్మె జేసింటే ఆడకూతుల్లని కాల్చి సంపినారంట.  వాల్లు సచ్చిపోయినంక అన్ని ఊళ్ళలో పన్జేసే ఆడోళ్ళంతా పనిబందు జేసినారంట. వాళ్లను గ్యాపకం సేసుకుంటా ఈ దినాన్ని జరుపు కోవాలంట''. ''ఆడ కూతుర్లు బాగా చదువుకోవాల, దయిర్నంగా బతకాల, కట్టాలనుండి గట్టెక్కనీకె అంతా కలిసి కట్టుగ నిలబడాల అప్పుడే ఆయమ్మోల్ల పానాలు పనంగా పెట్టిందానికి యిలువని సెప్పినారమ్మా'' అని చెపుతుంది.

'ఈ అలగా జనాలకు మరీ చైతన్యం పెరిగిపోతోంది'' అనుకుంటుంది అరుంధతి.