సాహిత్య ప్రస్థానం సెప్టెంబర్‌ 2017

డా|| సి. భవానీదేవి
9866847000

దేశమంటే మనుషులే ఐతే
మనుషుల్ని తరిమికొట్టే మా మట్టినేమనాలి?
మా తలపై ఉంది ఆకాశం మాత్రమే
కాళ్ళకింద చారెడు మట్టి కోసం
మీరంతా నాటుకున్న కంచెల వెంబడి
ప్రాణభయంతో పరిగెత్తుతున్నాం
మాకూ ఇల్లు వాకిలి ఉద్యోగం ఉండేవి
మీలాగే కుటుంబమూ ఉండేది
మా పాదాల ముళ్ళ ప్రయాణం
మరో దేశాన్ని ఆక్రమించుకోటానికో
వ్యాపారం పేరుతో దోపిడీకో కాదు
స్వంతగడ్డ మీద బతకలేని వాళ్ళకి
భూమ్మీదే బతికే యోగ్యత పోతుందా?
ఎవరో అధికార ఆగడాలు సృష్టిస్తుంటే
ఇంకెవరో తిరుగుబాటు విలయాలు కల్పిస్తే
మరెవరో మతమౌఢ్యాన్ని ముడివేస్తే
ఇందరి చేతల్లో చేతుల్లో నుసి అవుతున్న వాళ్ళం
ఆయిల్‌ ట్రక్కుల్లోంచి, క్రూయిజుల్లోంచి
డింగీలలోంచి కొన ఊపిరితో ఉరికినా
మీ సరిహద్దుల కంచెల కాపలా నేత్రాలు
మళ్ళీ మమ్మల్ని మహాసముద్రాల్లోకి తోసేస్తున్నాయి

ఆర్‌. సుజిత
9177110048

వసుంధరాదేవి కథలన్నీంటిలోనూ ప్రధాన పాత్ర స్త్రీనే! ఒక ఆఫీసరు భార్య మానసిక ప్రపంచమెంత పరిమితమో, ఆ ప్రపంచమూ అంతే పరిమితమైంది. అయితే తనకు తెలిసిన ప్రపంచపు శకలంలోంచి అనంతమైన విశ్వ స్వరూపాన్ని దర్శించగలగడంలోనూ ఆమె ప్రతిభ పాఠకుల్ని విభ్రాంతుల్ని చేసింది. ఇంట్లో పని చేసే హసీనా, షాకిరాల్లాంటి మామూలు మనుషుల జీవితాల్లోంచీ రచయిత్రి పొందిన అసాధారణమైన, ఆ పాత్రల్ని మరపురాని పాత్రలుగా రూపొందించింది.

ఒక్కొక్క రచయితది ఒక్కోశైలి. ఒక్కో జిల్లాకు ఒక్కో ప్రత్యేకత. రాయలసీమ ప్రాంతానికి చెందిన అనంతపురం, కడప, కర్నూల్‌, చిత్తూరు జిల్లాలకు చెందిన రచయిత్రులు తనదైన శైలిలో అనేక కథలను రాశారు.
చిత్తూరుకు చెందిన ఆర్‌. వసుంధరాదేవి  కథ ప్రారంభంలోనే కథా వస్తువుకు బీజాంకురాలు కన్పిస్తాయి. కథనానికి దిక్సూచిగా కనిపిస్తుంది. కథా వస్తువులోని ఒక తాత్విక దృష్టి కోణమే కథనంలో చింతనాధారంగా అల్లుకుంటూ వస్తుంది. ఈ చింతనాధారం తాళం చెవుల గుత్తిలాంటిది. ఒక్కొక్క తాళం చెవితో ఒక్కొక్క తలుపు తెరుచుకున్నట్లుగా లోపలే అతని హృదయాన్ని వెలిగించే విద్య ఈ రచయిత్రికి బాగా తెలుసు. కథల్లో ఎక్కడికక్కడే అందాన్నిమెరిపించే చలం, లోతైన విశ్లేషణ చేసే కొడవటిగంటి కుటుంబరావు లాంటి రచయితలూ ఈ సందర్భంలో గుర్తుకువస్తారు.

హిందీమూలం: లీలా బాందివడేకర్‌
తెలుగు: ఘట్టమరాజు
09964082076

చెప్పుకోదగ్గ మంది మహిళలు మరాఠీలో స్వీయచరిత్రలు రాసుకొన్నారు. వాళ్ల రచనల్లో కాలంకొద్దీ వచ్చిన చాలా మార్పులు చోటు చేసుకొన్నాయి. రెవరెండ్‌ నారాయణ వామనతిలక్‌, భార్య లక్ష్మీబాయి 1934-38 ల మధ్య 'స్మృతిచిత్రే' (జ్ఞాపక చిత్రాలు) శీర్షికతో ఆత్మకథ రాసుకొన్నారు. ఇది ఇప్పటికీ ఓ శ్రేష్ఠమైన స్వీయచరిత్రగా ప్రసిద్ధి. లక్ష్మీబాయి తన ఆత్మకథ నిజాయితీగా సమకాలీన సంఘధోరణుల్ని, మతవిశ్వాసాల్నీ శక్తిమంతంగా చిత్రించింది. ఆమె స్వీయచరిత్రలో లోతైన హేతువాద దృష్టితోపాటు, అసాధారణమైన వ్యంగ్యం కూడా కనిపిస్తుంది.

మరాఠీ సాహిత్యంలో స్వీయ చరిత్ర రచనావ్యాసంగం చాలా కాలం నుంచి సాగుతూవుంది. 1882కు ముందే నానాఫడ్నవీసు, వాసుదేవ బలవంత ఫడ్కే, విష్ణుబువా బ్రహ్మచారి మొదలైన మహనీయులు తమ జీవితానుభవాల గురించి ఆరాకొరా రచనలు చేశారు. కాని అవి నేటి స్వీయచరిత్రల్లా సంపూర్ణమైనవి కావు. మరాఠీలో తొలిసారిగా స్వీయచరిత్ర రాసుకొన్న గౌరవం శ్రీమతి రమాబాయి రానడేకు దక్కుతుంది. ఈమె ప్రసిద్ధ సంఘసేవాపరాయణులైన న్యాయమూర్తి మహాదేవ గోవింద రానడే సతీమణి. రమాబాయి రానడే 1910లో 'అమ్చా ఆయుష్యాతీల్‌ కాహీ అర్‌వణీ (నా జీవితంలోని కొన్ని సంఘటనలు) అన్న ఆత్మకథ రాసుకొన్నారు. దాన్లో ఆమె తన భర్తను పదే పదే గౌరవ పురస్కారంగా స్మరించుకొంది. దీని తర్వాత 1960 దాకా మరాఠీలో ఎన్నో స్వీయచరిత్రలు వెలువడ్డాయి. వాస్తవిక  సంఘటనలు, గతస్మృతులు, విన్నపాలు, భార్యాభర్తల మధ్య అభిప్రాయ భేదాలు, ఫిర్యాదులు, సొంత అనుభవాల ద్వారా వ్యక్తమైన సాంఘిక చరిత్ర, పఠనీయత, సూక్ష్మత, ప్రబోధాత్మకత వగైరా ఈ స్వీయచరిత్రల విశిష్టగుణాలు.