సత్యాజీ
94900 99167
కవులూ, రచయితలూ తాము జీవించిన కాలాన్ని తమ తమ రచనల్లో ప్రతిబింబిస్తారు. తాము శ్వాసించిన సేచ్ఛనీ, స్వాతంత్య్రాన్ని తమ తమ గొంతుల్లో ప్రతిధ్వనిస్తారు. తాము చూసిన, చూస్తున్న సమాజాన్ని తాము సృష్టించే సాహిత్యంలో పునఃప్రతిష్టిస్తారు. మన దేశం స్వాతంత్య్ర వజ్రోత్సవాలు జరుపుకుంటున్నట్టు తరుణంలో .. మన కవులు ఏమనుకుంటు న్నారు? స్వాతంత్య్ర భారతం ఎలా ఉందని భావిస్తున్నారు? కవుల మనోభావాలను తెలుసుకొని, కవిత్వంగా నమోదు చేయాలని భావించింది సాహితీ స్రవంతి. దానికి ఆచరణాత్మక రూపం ఈనెల 13వ తేదీన విశాఖపట్నంలోని అల్లూరి విజ్ఞాన కేంద్రంలో జరిగిన స్వాతంత్య్ర కవనం, దానికిముందు నడిపిన '75 ఏళ్ల స్వాతంత్య్ర భారతం - సాహిత్యం' సదస్సు. సాహిత్య అభిమానుల అత్యంత శ్రద్ధాసక్తుల మధ్య ఈ రెండు కార్యక్రమాలూ విజయవంతంగా జరిగాయి.
సాహితీ స్రవంతి గౌరవాధ్యక్షులు, ప్రముఖ రాజకీయ విశ్లేషకులు తెలకపల్లి రవి అధ్యక్షోపన్యాసంతో తొలుత సాహితీ సదస్సు ప్రారంభమైంది. ''విశాఖపట్నం అభ్యుదయ సాహిత్యానికి ఆయువుపట్టు. సాహిత్యం సామాజిక ప్రయోజనాన్ని సాధించాలని, సామాన్యుల పక్షాన నిలవాలని వాదించి, పోరాడి, ఎంతో ప్రగతి సాధించిన నేల. ఇక్కడి నుంచే గురజాడ, గిడుగు, శ్రీశ్రీ, ఆరుద్ర వంటి ప్రముఖులు ప్రభవించారు. తెలుగు సాహిత్యానికి, కవిత్వానికి ప్రజా ప్రగతి వెలుగులద్దారు. ఆచరించదగిన, అనుసరించదగిన విలువైన పద్ధతులను నెలకొల్పారు. ప్రజల కష్టాలను కన్నీళ్లను తమవిగా భావించి, తమ గొంతులో, రచనల్లో ప్రతిధ్వనించి ప్రజాపక్షపాతులుగా నిలిచారు. అలాంటి ఉరవడిని, ఒరవడిని ఆ తరువాత కూడా ఉత్తరాంధ్ర కొనసాగించింది. కొనసాగిస్తోంది. మనుషులను ప్రేమించమని గురజాడ చెప్పిన వందేళ్ల తరువాత ... మనుషులను ద్వేషించి, మతాలను ప్రేమించమంటున్న మాయదారి పాలకుల ఏలుబడిలోఉన్నాం మనం. ప్రజల సంపదతో, పోరాటాలతో సముపార్జించుకున్న ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలను అప్పనంగా అమ్మి పడేస్తున్న కాలంలో ఉన్నాం. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో కవులూ రచయితలూ మరింత మెలకువతో, నైపుణ్యంతో తమ గొంతులు బలంగా వినిపించాలి. ఈ స్వాతంత్య్ర కవనం అందుకు తొలి మెట్టు కావాలి.'' అని అన్నారు. అనంతరం ముఖ్య అతిథి, ప్రముఖ రచయిత అట్టాడ అప్పల నాయుడు మాట్లాడారు. కవులూ రచయితలూ నిరంతరం సామాన్యుల పక్షాన నిలవాలని అన్నారు. ''కార్మిక నగరి అనుకున్న విశాఖపట్నం .. రాన్రాను కార్పొరేట్లతో నిండిపోతుంటే బాధ కలిగేది. ప్రభుత్వరంగ సంస్థలను ప్రయివేటుపరం చేస్తున్న దృశ్యం మనసును మెలి పెడుతూ ఉండేది. ఈ నగరంలో ప్రజల గొంతు వినిపించే గొంతుక ఏదని ఆవేదన కమ్ముకొచ్చేది. అలాంటి తరుణంలో.. విశాఖ నడిబొడ్డున అల్లూరి విజ్ఞాన కేంద్రం నెలకొల్పడం గొప్ప ఆనందాన్ని, ధైర్యాన్నీ ఇచ్చింది. ఈ వేదిక మీద నుంచి కవులూ రచయితలూ కళాకారులూ మేధావులూ ప్రజల గుండె సవ్వడిని బలంగా వినిపించవొచ్చు. సామాన్యుల ఆశల పైనా, ఆకాంక్షల పైనా సమగ్రంగా చర్చించవొచ్చు. కార్పొరేట్ల సేవలో తరిస్తున్న పాలకుల ఎత్తుగడలను మనమంతా ఏకోన్ముఖం గా తిప్పికొట్టొచ్చు. కష్టజీవులకు అండగా నిలబడడమే కవుల కర్తవ్యం. నిరంతర అధ్యయనం ద్వారా కవులూ రచయితలూ ఆ దిశగా సాగాలి. అల్లూరి విజ్ఞాన కేంద్రాన్ని అలాంటి అభ్యుదయ స్వరాలకు నిలయంగా ఉపయోగించుకోవాలి.'' అని పిలుపు నిచ్చారు.
మార్మోగిన కవితా స్వరాలు
మధ్యాహ్న భోజన విరామం అనంతరం... స్వాతంత్య్ర కవనం ప్రారంభమైంది. తొలిగా 82 ఏళ్ల పెంటకోట సన్యాసమ్మ తన పఠనంలో.. స్వాతంత్య్ర కాలం నాటి మన దేశ పరిస్థితిని, ప్రజల ఐక్య ప్రతిఘటననూ ఉత్తేజకరంగా వినిపించారు. ''ఈరోజు దేశంలో అన్నీ ఉన్నాయి. కానీ, అల్లుడి నోట్లో శనిలా పరిస్థితి ఉంది.'' అని పేర్కొన్నారు. స్వాతంత్య్ర భారతంలో మహిళల పరిస్థితి ఇంకా దారుణంగానే ఉందని కె.సంతోషం ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. ''విద్య, విజ్ఞానం వ్యాపారంగా మారి/ విశిష్ట సంస్క ృతికి తూట్లు పొడుస్తుంటే/ విజ్ఞులు మేల్కొనాలి/ విప్లవాన్ని తేవాలి/ సమ సమాజ స్థాపనకు స్వయం ప్రతిభ చాటాలి.'' అని కవయిత్రి దామరాజు విశాలాక్షి ఆకాంక్షించారు. ''ఇంటి మీద జెండా పెట్టి/ రోజుకో ప్రభుత్వ రంగాన్ని అమ్మేస్తు న్నారు/ ఇందుకేనా మన దేశానికి స్వాతంత్య్రం తెచ్చింది?'' అని ప్రశ్నించారు చొక్కర తాతారావు. ''జెండా మీద పడగ నీడలు పడుతున్నాయి/ జెండా ముసుగులో విద్వేషాలు పెరుగుతున్నాయి'' అని కూడా హెచ్చరించారు. ప్రస్తుతం దేశంలో నెలకొన్న అసహన పరిస్థితుల మీద కవులు తీవ్ర ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. ''75 ఏళ్ల స్వాతంత్య్ర భారతి చూస్తూ ఉంది/ నవ్వలేక ఏడ్వలేక'' అని వాపోయారు కోరాడ నరసింహారావు. ''స్వాతంత్య్రం ప్రశ్నిస్తోంది'' అంటూ నేడు మన చుట్టూ అలముకొని ఉన్న సమస్యలను ఏకరువు పెట్టారు పొన్నగంటి సాయి ప్రసాద్‌. ''కష్టించేవాడు ఇక్కట్ల పాలు/ ప్రశ్నించేవాడు కటకటాల పాలు'' అని నేడు దేశంలో పేదలకు, ప్రశ్నలకు ఎదురవుతున్న సవాళ్లను ఎలుగెత్తి చాటారు గుండాన జోగారావు. ''అధికారం ముసుగులో అందినంత దోచుకుంటూ/ ప్రజాస్వామ్య పదాన్నే అపహాసం చేశారు/ నేరస్థులు రాజ్యమేలి నీతినంతా చంపారు'' అని స్వాతంత్య్రా నంతర పాలకుల దోపిడీ వైనంపై దండెత్తారు కెవిఎస్‌ గౌరీపతి శాస్త్రి. కెవిఎన్‌ మూర్తి తన కవితను వినిపిస్తూ ... ''చరిత్ర మొత్తం రక్తసిక్తమే/ జెండాలో ఎన్ని వీరగాధలు వినిపిస్తాయో/ ఎన్ని త్యాగాలు దర్శనమిస్తాయో/ కానీ, తరాలు మారినా తలరాతలు మారటం లేదు'' అని ఆవేదన చెందారు. నేడు దేశాన్ని ఏలుతున్న పాలకుల దుష్టనీతిని బట్టబయలు చేసేలా చెల్లూరి సాంబమూర్తి తన మినీ కవితను సంధించారు. ''నక్కలు నీతిశాస్త్రం బోధిస్తు న్నాయి/ కుక్కలూ కూనలూ విశ్వాసాన్ని ప్రకటిస్తున్నాయి/ కుక్కుటాలు మేల్కల్పటం మానేశాయి/ మేకలు ఆకుల్లేక అల్లాడు తున్నాయి/ ఇదీ .. నేను చూసిన దృశ్యం../ ఇంతకీ దీని పేరంటబ్బా.. / ఆఁ .. గుర్తొచ్చింది.. ప్రజాస్వామ్యం''. ఈ కవితలోని తుది మెరుపుకు శ్రోతల చప్పట్లు మార్మోగాయి.
ఇంకా మోకా రత్నరాజు, సోడిశెట్టి ఆదినారాయణ, డాక్టర్‌ టి.కృష్ణమూర్తి, సూరిశెట్టి వేణు, ఉప్పల అప్పలరాజు, సుబ్రమణ్యం, రొంగల రాములు, గాయత్రి, కవల, ఆనందశర్మ, చిన సూర్య నారాయణ, మహమ్మద్‌ ఇనాతుల్లా తదితర 45 మంది కవులు కవితాగానం చేశారు. మత సామరస్యం, నిరుద్యోగం, ప్రభుత్వ రంగ పరిరక్షణ, మహిళ, అభివృద్ధి, అవినీతి తదితర అనేక సమకాలీన సమస్యలు వారి కవితల్లో ప్రతిధ్వనించాయి. అమలా పురం మొదలు ఆమదాలవలస, పలాస దాకా విస్తారమైన ప్రాంతం నుంచి కవులు ఈ కవనానికి హాజరయ్యారు. 82 ఏళ్ల వృద్ధ కవి సుబ్రమణ్యం నుంచి 20 ఏళ్ల యువకవి ఈశ్వర్‌ వరకూ ఈ సభలో పాల్గని కవితాగానం చేయడం విశేషం. ఒకే కుటుంబం నుంచి మూడు తరాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ సన్యాసమ్మ (82), అప్పలరాము (64), డాక్టర్‌ మాలతి (25) కవితలు చదవడం ఇంకో విశేషం. ఈ పఠనంలో ప్రక్రియ వైవిధ్యాన్ని ప్రతిఫలిస్తూ కవితలే కాదు, పాటలు, పద్యాలు కూడా వినిపించాయి.
కవులకు అధ్యయనం కీలకం
కవితాపఠనానికి మధ్యలో చిరు సందేశాల్లో భాగంగా డాక్టర్‌ కెజి వేణు మాట్లాడుతూ ... కవులకు నిరంతరం అధ్యయనం అవసరమని అన్నారు. ''ప్రజా పోరాటాలకు గొంతునిచ్చే ఒక హామీపత్రం కవిత్వం'' అని పేర్కొన్నారు. ప్రస్థానం వర్కింగ్‌ ఎడిటర్‌ సత్యాజీ మాట్లాడుతూ ..''విశాఖపట్నం ఎన్నో మార్పులకు, మలుపులకు కీలకమైన కేంద్రం. కవులు నిశితమైన పరిశీలన, అధ్యయనం ద్వారా సమకాలీన పరిణామాలను గమనించాలి. ప్రజల ఆకాంక్షలకు ఊతమిచ్చే బలమైన వ్యక్తీకరణగా కవిత్వాన్ని వెలువరించాలి.'' అని సూచించారు. కె.స్వతంత్ర కుమార్‌ మాట్లాడుతూ, ''మనం బాగుండాలి. మన చుట్టూ ఉన్న వారూ బాగుండాలి. స్వాతంత్య్ర ఫలాలు అందరికీ అందాలి. అందుకోసం కవులు గొంతెత్తి నినదించాలి.'' అని పేర్కొన్నారు. ముగింపు వాక్యాలు పలుకుతూ మాజీ ఎమ్మెల్సీ ఎంవిఎస్‌ శర్మ మాట్లాడారు. ''మన స్వాతంత్య్రం ఎందరో వీరుల త్యాగఫలం. ఎంతో సామరస్యానికి, సమైక్యతకూ జాతీయోద్యమం ఒక తిరుగులేని చిహ్నం. ఆ వారసత్వాన్ని మనం కొనసాగించాలి. గురజాడ, శ్రీశ్రీ వంటి కవుల అడుగుజాడలను యువతరం అందిపుచ్చుకోవాలి. ఫారం కోళ్లలాగ కాదు; అసలు సిసలు కోళ్లలాగ ప్రజలను మేల్కొల్పాలి. గతం యొక్క ఘనతల స్మరణకో, వైఫల్యాల సమీక్షకో మనం పరిమితం కారాదు. వాస్తవమైన వర్తమానాన్ని చక్కదిద్దుకొని, బలమైన భవిష్యత్తుని నిర్మించు కోవాలి. సాహితీ స్రవంతి, అల్లూరి విజ్ఞాన కేంద్రం అలాంటి కార్యక్రమాల ప్రణాళికతో ముందుకు సాగుతాయి. అందులో కవులూ కళాకారులూ రచయితలూ, అన్ని సాహిత్య వేదికలూ భాగస్వామ్యం కావాలని కోరుతున్నాం.'' అని ముగించారు. సాహితీ స్రవంతి రాష్ట్ర ఉపాధ్యక్షులు చీకటి దివాకర్‌, విశాఖ కన్వీనర్‌ పెంటకోట రామారావు, పొరమరశెట్టి ఫ్రాన్సిస్‌ల నిర్వహణలో సాగిన స్వాతంత్య్ర కవనం .. కవులు ఎల్లప్పుడూ ప్రజాపక్షమే అని చాటి చెప్పింది. రానున్న రోజుల్లో మరిన్ని కవనాలకు, కార్యశాలలకు ఆశావహమైన వాతావరణాన్ని సృష్టించింది.