విశ్లేషణ
- మందరపు హైమవతి - 9441062732
'సుకవితా యద్యస్తి రాజ్యేనకిం' మంచి కవిత్వమే వుంటే రాజ్యమెందుకు' అని అన్నారు. రాజ్యం కంటె కవిత్వం గొప్పది. రాజు విగ్రహాల్లో శిలగా నిలిచిపోతే కవి ప్రజల గుండెల్లో నిలిచిపోతాడు. ప్రజల గుండెల్లో గూడు కట్టుకొని నిలిచిపోయిన కవి జాషువా. అంటరాని కులంలో పుట్టి ఎన్నో అవమానాలు పొందినా తన కవిత్వంతో తెలుగు సాహిత్యంలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయాడు. అస్పృశ్యుడని ఈసడించబడిన తెలుగు నేలలోనే గజారోహణాది ఘనసన్మానాలు పొందాడు. నవయుగ కవి చక్రవర్తి వంటి బిరుదులు పొందాడు.
జాషువా ఎన్నో కావ్యాలు రాసాడు. క్రీస్తు చరిత్రకు కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు వచ్చింది. పిరదౌసి, గబ్బిలము, ముంతాజ్‌ మహల్‌ మొదలైన ఖండకావ్యాలు రచించాడు. జాషువా అనగానే మనకు 'గబ్బిలం' గుర్తుకు వస్తుంది. గబ్బిలంతో పాటు మరో పేరు పొందిన రసవత్కావ్యం పిరదౌసి. ఇతడు పారశీక కవి. 'షానామా' అనే కావ్యాన్ని రచించి గజనీ మహమ్మదుకు అంకితమిస్తాడు. రాజు పద్యానికొక బంగారు నాణెమిస్తానని వాగ్దానం చేస్తాడు.
పిరదౌసి 30 ఏళ్ళు కష్టపడి 60 వేల పద్యాలు రాసి రాజసభలో అందరి ఎదుట ఆ కావ్యాన్ని చదివి రాజుకు సమర్పించి ఇంటికి వెళ్ళిపోతాడు. రాజు బంగారు నాణేలకు బదులు వెండి నాణేలు కవి ఇంటికి పంపిస్తాడు. తన ఆశ నిరాశ ఐనందుకు దిగులుపడి రాజును నిందిస్తూ కొన్ని పద్యాలు రాసి రాజుకు పంపిస్తాడు.
ఆ పద్యాలను చదివిన రాజు కోపంతో కవిని బంధించి చంపమని భటులకు ఆజ్ఞాపిస్తాడు. ఈ విషయాన్ని విన్న కవి భార్యా కూతురుతో ఊరు విడిచి తూసు పట్టణానికి వెళ్ళడానికి నిర్ణయించుకుంటాడు. అడవులు దాటి ఎంతో కష్టపడి పారశీక నగరాన్ని చేరుకొంటాడు.
రాజుగారికి సామంతరాజులు హితోపదేశం చేయడంతో మనసుమారి తాను మొదట అన్నట్లుగా అరవైవేల బంగారు నాణేల్ని పంపిస్తాడు. కానీ కవి అప్పటికే మరణిస్తాడు. రాజభటులు ఆ నాణేలను పిరదౌసి కుమార్తెను తీసుకొమ్మని ప్రార్ధిస్తారు. కానీ ఆమె నిరాకరిస్తుంది. ఆ డబ్బుతో మహమ్మదు తూసు పట్టణంలో పిరదౌసి పేరిట ఒక సత్రాన్ని కట్టిస్తాడు. ఇది పిరదౌసి కావ్య ఇతివృత్తం.
పిరదౌసి షానామా కావ్యాన్ని తన శాయశక్తులన్నీ
ఉపయోగించి రాసాడని జాషువా కవి అంటాడు. పారశీక గ్రంథాలన్నీ మధించి మధురమైన పదాలను ఏరుకొన్నాడని, లలితమైన అలంకారాలతో కావ్యకన్యకను అలంకరించాడని అంటాడు. ముఖ్యంగా దిరిసెన పువ్వులాంటి మృదువైన శైలితో కావ్యరచనకు ఉపక్రమించాడని అంటాడు.
కవి సందర్భానుసారంగా ఒక్కొక్కసారి మృదు పదాలతో, మరొకసారి గంభీర పదాలతో కావ్యాన్ని రాస్తాడు. దీన్నే 'వసుధ శాసింపగల సార్వభౌముడగును/ ధీరుడగు భిక్షకుండగు దీనుడగును, దుఃఖితుండగు నిత్య సంతోషియగును/ సత్కవి ధరింపరాని వేషములు గలవె'' అని కవిలో గల బహుపార్శ్వాలను వర్ణిస్తాడు.
తెలుగు కవిత్వంలోని మాధుర్యం విదేశీ కవిత్వపు తీరు, ద్రావిడుల కవితా నైపుణ్యం కల గలపి రసబంధుర ప్రబంధంలా షానామాను తీర్చిదిద్దుతున్నాడు పిరదౌసి. ఒకరోజు రాత్రి అతడికి కలలో ఒక స్త్రీ కనిపించి తనను భార్యగా చేపట్టమని అడుగుతుంది. ఆమెనతడు కౌగిలిలో చేర్చుకొంటాడు. అంతలోనే తెల్లారిపోతుంది. ఆ భార్య నుంచి మూడేళ్ళ కూతురు మరణించిందని ఉత్తరం వస్తుంది.
ఇన్ని కష్టాల్లో పిరదౌసి కావ్యాన్ని పూర్తిచేసి రాజు దగ్గరకు వెళ్ళి విషయం చెప్తాడు. రేపు సభా సదుల మధ్య చదవమని అంటాడు. మర్నాడు సుల్తాను కొలువున్న సభలో ప్రవేశిస్తాడు. కదను తొక్కిన గుర్రంలా చక్కని పదాల పొందికతో కూడిన కావ్యం చదివి వినిపించగానే సభలో ఉన్న కవులందరూ రసావేశంతో కదిలిపోతారు. అరమోడ్పు కనులతో పులకించిన శరీరాలతో, ఆ కావ్యామృతపానంతో సభికులందరూ పరవశిస్తారు. కావ్యగానమయ్యాక పిరదౌసి ఇంటికి వెళ్ళిపోతాడు.
పండితులేమి చెప్పారో గానీ రాజ కవి ఇంటికి వెండి నాణేలు పంపిస్తాడు. ఆశ నిరాశ కాగా పిరదౌసి ఆ నాణేలను మళ్ళీ రాజుకు తరలిస్తాడు. రాజును నిందిస్తూ ఉత్తరం రాసి పంపిస్తాడు. ఈ సందర్భంలో రాసిన ఎనిమిది పద్యాలు ఎనిమిది ఆణిముత్యాలు. కవి కలం పలికిన కఠిన నిజాలు.
'ఓ సుల్తాను మహమ్మదూ! కృత్రిమ విద్యుద్దీపాలు నమ్మి ఆశా సౌధాన్ని కట్టుకొన్నాను. కానీ నా ఆశ ఫలించక ఒక దుఃఖలోకంలో మునిగిపోయాను. కత్తులకు మనుషులను బలి ఇచ్చే రాతి గుండె సుల్తానులకు నా కవితామృత ధారల్ని చిందించి నే పాపం చేశాను. ఇదంతా నా స్వయంకృతాపరాధం. ఇంక నా జీవితంలో విషాదగీతాలే మిగిలాయి. నా కలంలో కవితా శక్తి నశించింది. అభాగ్యుడనయ్యాను. నా ముప్పై ఏళ్ళ కష్టానికి ఈ నిరాశాపూరిత భాష్పాలే ప్రాప్తించాయి. నేనీ కావ్యాన్ని ఒక్కొక్క పద్యానికి ఒక్కొక్క నెత్తురు బొట్టు తక్కువగా రచించాను. నా శ్రమ అంతా వృథా ఐపోయింది. కులీనుడైన రాజిలా అబద్ధాలు చెప్తాడా? కవితా ఋణం ఇవ్వడా! ఓ గజనీ సుల్తాను ప్రభూ! నిజం తెలుసుకో లేకపోయాను. అల్లా తోడని చెప్పి నా బంగారం లాంటి కావ్యాన్ని వెండితో చెల్లించాలనుకొన్న మోసగాడివి. నీవు పూజిస్తే అల్లాకు కూడా సుఖముండదు. సత్యాన్ని ధిక్కరించని వాడే మనిషి.
నీ కీర్తి ప్రకాశించేలా చక్కని మేడకట్టి, నీ వంశ వృక్షానికి దీర్ఘాయువు పోసాను. వట్టి చేతులతో తిరిగి వెళ్తాను. నా సుఖాలన్నీ అంతరించాయి. చీకటే మిగిలింది. భయంకరమైన దుఃఖ తమాల వనాన్నే నా చిరునామా చేసుకొంటాను. ఓ కఱకు తురుష్క చక్రవర్తీ! మల్లెపూవుటత్తరులు చల్లి బానిసకు అభిషేకం చేసాను. మాయజలతారు వలన బంగారం రాదు గదా! ఈ విశాల భూప్రపంచంలో నా నెత్తిమీద నేనే కన్నీటి నిప్పుల్ని పోసుకొన్నాను.
ముప్పై ఏళ్ళ శ్రమకు నా మనస్సు అలసిపోయింది. ఇక మహమ్మదు రాజులతో సమాధి శయ్యలపై విశ్రమిస్తాను. నా జీవితంలో మనశ్శాంతి లేదు. నీలాంటి అబద్ధాల కోరుకు పండువెన్నెల లాంటి నా కవిత్వం లభించింది.''
అని పిరదౌసి రాసిన ఉత్తరాన్ని చదువుకొని, క్రోధారుణ నేత్రాలతో కోడెదూడపై దాడి చేసే పులిలాగా సేనాపతిని పిలిచి పిరదౌసిని పట్టుకొని చంపండని రాజు ఆజ్ఞాపిస్తాడు. ''మీ గొప్ప కులాన్ని కించపరచి రాసినట్లుగా ఉన్నాయి ఈ పద్యాలు. చక్కని తెల్లని మల్లెపువ్వు మీద తిరిగి తుమ్మెదలు నల్లరంగును పూసినట్లున్నాయి.'' అని పిరదౌసి మీద కొందరు పండిత ప్రాయులు చాడీలు చెప్పి ప్రభు భక్తిని నిరూపించుకొంటారు.
ఆ కాలంలోనైనా ఈ కాలంలోనైనా కవుల్లో రెండు రకాలు ఉంటారు. పాలకులకు భజన చేస్తూ వారిచ్చే సత్కారాలను, బిరుదులను పొందేవారు. రాజుల అన్యాయాలను ధిక్కరిస్తూ ప్రజల పక్షాన నిలచేవారు. పోతన 'నా కావ్య కన్యను కూళలకిచ్చి పడుపు కూడు తినన' ని రాజుల్ని ధిక్కరిస్తాడు. 'రాజుల్మత్తుల్‌ వారి సేవ నరకప్రాయంబు' అని ధూర్జటి వారిని ఈసడిస్తాడు. రాజంటే సాక్షాత్తూ దేవుడే అని భావన చాలా మందికి. 'నా విష్ణుః పృథివీపతిః' అంటారు. రాజు మాటే శాసనం. రాజును ఎదిరిస్తే పుట్టగతులుండవు అని చాలామంది భావిస్తారు. పాలకులు అన్యాయాలు చేసినా, అక్రమాలు చేసినా మౌనంగా వుంటారు. కానీ పిరదౌసి అలా కాదు. బంగారు నాణేలు ఇస్తానని వెండి నాణేలు ఇచ్చేసరికి కడుపు రగిలిపోతుంది. అవతలివాడు రాజైతేనేమిటి? తన ఆగ్రహాన్ని నిగ్రహించుకోలేదు. ధైర్యంతో ఎదిరిస్తాడు. టక్కరివి, అసత్యవాదివి, రాతిగుండె ప్రభువు అని తిట్టాడు. అప్పటికే పిరదౌసి ముసలివాడయ్యాడు. రాజును ఎదిరిస్తే శిక్ష తప్పదు అని తెలుసు. కానీ నాకెందుకులే అని మిన్నకుండ లేదు. అన్యాయం చేసిన రాజును దుమ్మెత్తిపోసాడు. జాషువా ఇక్కడ పిరదౌసిలో తనే పరకాయ ప్రవేశం చేసినట్లు కణకణ మండే నిప్పుకణికల వంటి అక్షరాలు రాసాడు. కొరడా దెబ్బల్లాంటి వాక్యాలు రచించాడు. జాషువా కూడా బాల్యం నుంచీ ఎన్నో అవమానాలు ఎదుర్కొన్నాడు. అంటరాని తనం పిశాచం చేతిలో చిక్కి ఎన్నో బాధలు అనుభవించాడు. ఆయన మృదు మధుర కవిత్వం విని పరవశించిన వాళ్ళే ఆయన కులం పేరు చెప్పగానే పారిపోయేవారట. ఈ విషాదమూ, వేదననీ జాషువా కవితాత్మ అని అనవచ్చును.
జాషువా ఈ సందర్భంలో మానవ స్వభావాన్ని బాగా పట్టుకొన్నాడు. భజనపరుల స్వభావాలను చక్కగా ఆవిష్కరించాడు. రాజు పిరదౌసిని చంపమంటాడు. అప్పుడు కొందరు పండితులు ''ఈ పాటి కవిత్వం ఎవరైనా రాస్తారు. రాజు ప్రేమతో తృణమో పణమో ఇచ్చినప్పుడు తీసుకోకుండా ఇలా కారుకూతలు కూయడమేమిటి?'' అన్నారు. పాపం పండినదేమో కవిని చంపదలచాడు. కవిని చంపడం అమంగళకరం అని ధర్మాత్తులు అన్నారట.
''రాజు తలమీద కవి కప్పురంబు చల్లె/ సుకవి తల మీద రాజు నిప్పుకలు విసరె/ కొందఱే పుణ్యమో చేసుకొనియెననిరి/ కొందరే పాపమో పట్టి కుడిపెననిరి'' రాజు తలమీద కవి కర్పూరం చల్లాడు. కవి తల మీద రాజు నిప్పులు కురిపించాడు. కొంతమంది ఏ పుణ్యమో చేసుకొన్నాడని, కొందరు ఏ పాపమో చేసుకున్నాడని అన్నారు. పిరదౌసి అభిమాని మహమ్మదు ఆజ్ఞను పిరదౌసికి చెప్తాడు.
'ఈ కావ్యం ఒక బెబ్బులి లాగా నా బలాన్ని మింగేసింది. జీవచ్ఛవం లాగా వున్న ఈ ముదివగ్గు సుల్తాను గారి ఖడ్గ దేవతకు రుచిస్తుందో అని బాధపడి, మసీదు గోడపై
'ముత్యముల కిక్కయైన సముద్రమునను
పెక్కు మారులు మున్కలు వేసినాడ
భాగ్యహీనుడ ముతయమ్మువడయనయితి
వనధి నను మ్రింగ నోరు విచ్చినది తుదకు'
అని పద్యం రాస్తాడు. ముత్యముల పుట్టినిల్లు ఐన సముద్రంలో ఎన్నో సార్లు మునిగాను. ముత్యం దొరక లేదు. సముద్రమే దురదృష్టవంతుడైన నన్ను మింగడానికి నోరు తెరిచింది. ఈ పద్యాన్ని నమాజు చేయడానికి వచ్చిన వాళ్ళందరు శరీరం జలదరించేలా చదువుకొనేవారు.
పిరదౌసి తన భార్యను, కూతురిని తీసికొని ఆ నగరం నుంచి బయటపడతాడు. అడవిలో వెళ్తుండగా ఒక బోయవాడు వచ్చి దారి చూపిస్తాడు. రాజభటులు పిరదౌసి ఉనికిని కనుక్కోలేకపోతారు. రాజు భటులను బంధిస్తాడు. ''పిరదౌసికి ఎవరూ ఆశ్రయమివ్వగూడదు. ఇస్తే నాకు వాళ్ళు శత్రువులే'' అని ఫర్మానా జారీ చేస్తాడు.
కొంతమంది సుల్తానుతో ''కవికి ఇస్తానన్న ధనం మీ హుక్కా ఖర్చుకు సాటిరాదు గదా! ఆలోచించండి'' అని అంటారు. ఒకసారి మసీదుకు వెళ్తూ పిరదౌసి గోడల మీద రాసిన 'కృతి యొక్క బెబ్బులింబలె, ముత్యముల కిక్కయైన - ఈ రెండు పద్యాలు చదువుతాడు. మనసు మారి కవి కివ్వాల్సిన బంగారు నాణేలను బస్తాలకెత్తించి పంపిస్తాడు. కానీ పేదరికంతో కృశించిన కవి దేహం అప్పుడే శ్మశానం చేరుతుంది. డబ్బులు అప్పుడే ఇంటికి చేరతాయి. కూతురు నాకీ డబ్బు వద్దని తిరస్కరిస్తుంది.
ఈ విషయాలు తెలిసిన సుల్తాను పశ్చాత్తాపంతో బాధపడతాడు. తూసు పట్టణంలో పిరదౌసి పేరిట సత్రం కట్టిస్తాడు. పారశీకులు శిథిలమైన ఈ సత్రాన్ని చూచి కన్నీరు పెట్టుకొన్నారని కవికి కీర్తి, సుల్తానుకు అపకీర్తి మిగిలాయి- అని కవి ఈ కావ్యాన్ని ముగిస్తాడు.
ఈ కావ్యం చదవడం ముగించగానే మనసంతా భారమైపోతుంది. పిరదౌసి విషాద జీవితం చదువరుల మీద గాఢమైన ముద్ర వేస్తుంది. ఈ కావ్యంలో పిరదౌసి వ్యక్తిత్వాన్ని, గజనీ మహమ్మద్‌ కపట మనస్తత్వాన్ని ఫోటో తీసినట్లు వర్ణిస్తాడు కవి. తీయ తేనియలొలుకు తేట తెలుగు పదాలతో కావ్యాన్ని తీర్చిదిద్దుతాడు జాషువా. ద్రాక్షాపాకంతో కూడిన ఈ కావ్యం ఆగకుండా చదివింప చేస్తుంది. సుదీర్ఘ సమాసాలు, జటిల పదాలు లేకుండా కమ్మెచ్చున సాగిన తీగలా సరళమైన శైలి పాఠకులను అలరిస్తుంది.
ఈ కావ్యంలో సందర్భవశాత్తు చేసిన వర్ణనలు చదవడానికి ఎంతో హాయిగా వుంటాయి. పిరదౌసి కుటుంబం రాజు నుంచి తప్పించుకోవడానికి అడవిలో వెళ్తుంటారు. దారిలో కనిపించే ప్రకృతి దృశ్యాలను చూచి పరవశించి ఎన్నో పదచిత్రాలు చిత్రిస్తాడు. ''ఆగడపు మబ్బుశయ్యల నపరశిఖరి/ బుడుత చంద్రుడు నిద్దురవోవుచుండె/ ఈ చెఱువు నీట నతని కుయ్యెలలు గట్టి/ జోల వాడుచు నా వంక జూడనేమి?''
పడమటి దిక్కున మబ్బుల పాన్పు మీద చిన్ని చంద్రుడు నిద్రపోవుచున్నాడు. ఈ చెఱువు నీట్లో అతనికి ఉయ్యాల కట్టి జోలపాడుతూ ఆ వైపు చూడవేమిటి? అంటాడు. చెఱువులో చందమామ ప్రతిబింబం కనిపిస్తుంది. మబ్బుల శయ్య మీద లేత చంద్రుడు ఈ రెండింటిని చూచి కవి ఎంత చక్కని కల్పన చేసాడు. అందుకే కవిని బ్రహ్మ అంటారు. బ్రహ్మ ఈ లోకాన్ని సృష్టిస్తాడు. కవి అద్భుతమైన ఊహా శక్తితో కల్పనలను సృష్టిస్తాడు. అందుకే 'కవి రేవ ప్రజాపతిః' అన్నారు. 'బుడుత చంద్రుడు' ఈ మాట ఎంత ముద్దుగా వుంది. 'ఆగడపు మబ్బుశయ్యలు' ఎంత అద్భుతం!
ఇంకొక చోట 'చెలువమొప్ప బుడమి సృష్టించి మాకిచ్చి/ అనుభవింపుడనుచు నానతిచ్చి/ నిలువనీడలేక నిల్చిన కలనాడ/ కడుపు నిండ నన్ను కన్నవాడ! ఎంతో అందమైన ఈ లోకాన్ని సృష్టించి అనుభవించండి అని చెప్పి నిలువ నీడ లేకుండా చేశావు. నన్ను కన్నవాడా! ఓ భగవంతుడా! అని ఆవేదన చెందుతాడు. కడుపు నిండ నన్ను కన్నవాడ! ఎంత చక్కని తెలుగు నుడికారం.
అడవిలో వెళుతుంటే పులులు మొదలైన క్రూరమృగాలుంటాయి. చీమ చిటుక్కుమంటే భయమేస్తుంది. అలాటి నిశ్శబ్దపుటడవిలో నివ్వరి ధాన్యం కొఱుకుతున్నపుడు ఎలుక మునిపంటి శబ్దానికి ఉలిక్కి పడుతూ వెళ్ళే బాటసారులను దారిలో పడే ఎండుటాకుల సవ్వడి కూడ బెదిరిస్తుందని కొసరినివ్వరి ధాన్యంబు గొఱికి నమలు/ నెలుక మునిపంటి సవ్వడి కులికి పడుచు/ త్రోవ గమియించు నాటి పాంధుల నదేమొ/ అదరి బెదిరించెనొక యెండుటాకు కూడ'' అని ఎలుక మునిపంటి చప్పుడును, ఎండుటాకు చప్పుడును ఆ రాత్రి వినిపించి పాఠకుల మనసుల్లో ఉలికిపాటు కలిగిస్తాడు కవి.
ఒక్కపక్క రాజు సైన్యం తనను వెదుకుతూ బయల్దేరింది. అలాంటి భయ సమయంలోనూ తనకు తారసిల్లిన ప్రకృతి దృశ్యాలను చూచి ఆనందించడం మానలేదు. అదీ కవి సౌందర్య హృదయం.
ఈ కావ్యం అంతా కవి గొప్పతనాన్ని, రాజు అల్పత్వాన్ని చిత్రీకరించిన సందర్భాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.
''కవిని గన్న తల్లి గర్భంబు ధన్యంబు/ కృతిని జెందువాడు మృతుడు గాడు/ పెరుగుదోటకూర విఖ్యాత పురుషులు/ కవిని వ్యర్ధజీవిగా దలంత్రు/ కవిని కన్న తల్లి కడుపు ధన్యం. కావ్యాన్ని పొందిన రాజుకు మరణం లేదు' అంటూ బ్రహ్మదేవుని చెయ్యికి వున్న నేర్పు కవి కలానికి ఉంది కనుక ఈశ్వరత్వం కవికే చెందుతుంది. అతడే పూజనీయుడు. తమ్మిచూలికేలు దమ్మిని గల నేర్పు కవి కలంబునందుకలదు గాన/ నీశ్వరత్వమతనికే చలామణి యయ్యే/ నిక్కువముగ బూజనీయుడతడు'' అంటూ గడచిపోయిన క్షణాలను మళ్ళీ వెనకకు తీసుకురాలేము కానీ గడచిన యుగాల చరిత్ర తిరిగి రాయడానికి కవియే సమర్ధుడని రాజు చేత చెప్పిస్తాడు. కవి గొప్పతనం తెలిసిన అలాటి రాజే నిజం చెప్పినందుకు కవికి మరణదండన బహుమతిగా ఇస్తాడు. కవి ఎక్కడున్నా సరే చంపండి' అని ఆజ్ఞాపిస్తాడు. కాలం మారినా రాజుల మనస్తత్వం మారలేదు. ఆత్మగౌరవం కల కవుల మార్గమూ మారలేదు.
పాలకులకెప్పుడూ అక్షరం అంటే భయమే. అడుగేస్తే అంగరక్షకుల వలయం. కూర్చున్నా, నించున్నా రక్షక దళాల గొడుగు నీడలు. ఐనా ప్రజల పక్షం వహించే కవులంటే భయమే. రాజ్యం మీద కుట్ర చేసారని ఇప్పుడూ వరవరరావు మొదలైన కవులను చెరసాలలో నిర్బంధించడం చూస్తుంటే పిరదౌసిల యుగం అంతరించలేదని అనిపిస్తుంది.
పద్యాన్ని సమాజాభ్యుదయానికి ఒక ఉపకరణంగా వాడుకొన్నాడు జాషువా. పూలమాల లాటి సుతిమెత్తని శైలి ఐనప్పటికీ ధిక్కరించేటప్పుడు, ఆగ్రహా జ్వాలల్ని ఆవిష్కరించేటప్పుడు తన పద్యాల్ని కత్తులుగా చేసాడు. తుపాకీ తూటాలుగా, గురిచూసి విడిచిన బాణాలుగా పదును పెట్టాడు. అన్యాయాలను అణచివేతలను ప్రశ్నించేటప్పుడు జంకుగొంకు లేక ఎదిరించాడు.
బంగారు నాణెం ఇస్తానని వెండి నాణేలు పంపించినపుడు బెదరకుండ రాజును 'టక్కరివి' నీలాటివాడు అల్లాను పూజింపదగడు అని నిరసించాడు. కవుల గౌరవాన్ని నిలబెట్టాడు. ''రాజు మరణించె నొక తార రాలిపోయె/ కవియు మరణించె నొక తార గగనమెక్కె/ రాజు జీవించె ఱాతి విగ్రహములందు/ సుకవి జీవించె ప్రజల నాలుకల యందు'' అన్న జాషువా నిజంగా సుకవుల కెల్లా సుకవి. పదము పదములో తెలుగు దనం పరిమళించే జాషువా పద్యాలు తెలుగు భాషాభిమానులు చదవదగినవి. విద్యార్థులు, పిల్లలు వల్లె వేయదగినవి. ఇంత చక్కని తెలుగు పద్యాలుండగా ఇంగ్లీషును పట్టుకొని వేలాడతారెందుకో అర్థం కాదు. కవిత్వం
ఉన్నంతవరకు కవిత్వాన్ని చదివే వాళ్ళున్నంత వరకు పిరదౌసి ఉంటుంది.