వి.విజయ కుమార్‌
85558 02596
జీవితం కథ అయినప్పుడు మనిషి హదయాన్ని ఎందుకు పట్టుకుంటుందో తెలీదు. కూలిపోతున్న పూరి గుడిసె చిత్రం ఒక అందమైన గులాబీ చిత్తరువు ఇచ్చిన లాంటి అనుభూతిని సైతం ఇవ్వడం ఆశ్చర్యం. కళాత్మకంగా చెప్పేదేదైనా హదయాన్ని తాకడం వల్లేమో జీవితాన్ని కథలుగా మలచినా, కూలిపోయిన గుడిసెల్ని చిత్తరువులో బంధించినా రసానుభూతిని కలిగించడం అనిపిస్తుంది.
కేశవ్‌ పగిలిన పాదాల నెత్తుటి చారికల్ని ఆర్తిగా స్పశించిన వారు. గొప్ప ఆర్థిక విశ్లేషణతో దేశ భవిష్యత్తు పట్ల ఆరాటం ప్రదర్శించినవారు. పోరాటపు స్ఫూర్తిని రగిలించినవారు. గణాంకాల లెక్కలతో, గగుర్పాటు కలిగించే సత్యాలతో నిస్తేజంగా వున్న సామాజిక వికతిని ప్రతిభావంతమైన భాషతో, ప్రయోజనకరమైన రీతిలో ప్రభావశీలమైన వ్యాసకర్తగా అలరారిన వారు.
'నెమిసిస్‌'కు నాందీ ప్రస్తావన రాస్తూ సర్వమంగళ గారి పొయటిక్‌ హదయాన్ని పట్టి, అనితర సాధ్యమైన శైలిలో తన కవితాత్మక భావావేశంతో తననే డామినేట్‌ చేశారేమోనన్నంత గొప్పగా వ్యక్తీకరించిన కవి హదయం కలవారు ఈ కేశవ్‌ రావు గారు.
ఇప్పుడిదిగో కేశవ్‌ 'ఆకలి' కథలతో కథా ప్రపంచంలోకి అడుగుపెట్టారు. పచ్చి నిజాలు రాసే పాత్రికేయుల కలాలకు గణాంకాలు నప్పినంతగా జీవన చిత్రీకరణలు ఒప్పవేమో! కానీ కేశవ్‌ కథల్లో జీవితం ఉంది, ఆర్తి ఉంది, పనికట్టుకొని చెక్కని శిల్ప వైవిధ్యం వుంది. కథ అనగానే ఏదో మెలిక, ఏదో ముగింపూ, ఒక కన్నీటి బొట్టో, ఒక వెంటాడే జ్ఞాపకామో. అవన్నీ ఉంటేనే కధ, లేదంటే కాదనే సంప్రదాయం నుంచి జంప్‌ చేసి, ఎదురైన అరుదైన సంఘటనల్ని పట్టుకొని, చిత్రిక పట్టి, పత్రిక పట్టి పంపించే సాధారణ కథా రచయిత తపనతో కాకుండా చాలా కాజువల్‌గా రాసిన కధలివి.
ఆకలి ఉన్నంత కాలం ఆర్తి ఉంటుంది. ఆ ఆర్తిని పట్టుకొని కథ రాసుకోవడం మాత్రమే కాదు, ఆ ఆర్తి అవసరంలేని ఒక సమాజ నిర్మాణం కోసం ఏం చెయ్యాలో చెప్పే ప్రయత్నం ఇంచుమించు ప్రతి కథలోనూ అంతర్లీనంగా తారసిల్లుతుంది. అదే కేశవ్‌ గొప్పదనం. కేశవ్‌ రాసిన ఆకలి కథల మెచ్యూరిటీ క్రమంగా తొలి కథ నుంచి విస్తరిస్తూ చివరి కథతో పరిపూర్ణ మౌతుంది.
సర్వసాధారణంగా, రోజువారీగా జరిగే, యాదచ్ఛికంగా ఎదురయ్యే సంఘటనల 'ఆకలి' కథా సంపుటిలో మనం చూసే జీవితమే వుంది, ప్రతి అడ్డాలో నిలబడే, ఉస్సూరని కనబడే చంద్రన్నల వైపు చూడాలే గానీ హౌరా అయినా హైదరాబాద్‌ అయినా, జనపనార కార్మికుడైనా, కాంక్రీటు శ్రామికుడైనా అవే కడగళ్లు.. కన్నీటి వడగళ్లు. పాతికేళ్ల క్రితం కథైనా అప్పుడు పుస్తకాలు అమ్మిన కూతురు స్థానంలో, ఇప్పుడు పుస్తెలు అమ్ముకొనే ఇల్లాళ్ళు అంతే తేడా జీవితం యధాతథం 'పాపులర్‌ రైటర్‌' కథ చదవగానే అంతరించి పోయిన అన్‌ పాపులర్‌ వార పత్రిక యుగంలో ఒకరిద్దరు మనోహర్లు గుర్తుకొస్తారు. కొన్నేళ్ల పాటూ ఇన్వెస్టిగేటివ్‌ చేతబళ్ళతో, పుర్రె బొమ్మలూ, తెల్ల పాములూ, జాకెట్‌ బొందులూ, బూతు ఎడ్యుకేషన్‌, ద్వంద్వార్థాలూ, దొంగార్థాలూ ఎలా వెలిగాయో ఆ తర్వాత స్పందన లాంటి పాఠకుల చైతన్యంతో ఎలా కొండెక్కాయో భలేగా చెప్పారీ కథలో!
'నన్ను క్షమించకు!' 90ల నాటి ఒక రియలిస్టిక్‌ జీవన చిత్రం. ఓ పదిహేడేళ్ల అమ్మాయి పెళ్ళైయ్యాక తన ఊహా లోకాల్లో చిత్రించుకున్న వ్యక్తి ఏ రకంగానూ పొంతన లేని భర్తగా ఎదురవ్వడంతో తీవ్రంగా డిజప్పాయింట్‌ అవుతుంది. కొట్టేవాడో, తిట్టేవాడో, కట్నం కావాలనో, వేధించేవాడో యేదో ఒక కేటగిరీలో ఇమిడే వాడో అయినా బావుండు. కానీ వీడు మౌనమై మరో వ్యక్తిని హదయ పీఠంపై మోస్తున్న వాడు. అదే అసలు సమస్య. ఇప్పుడు ఈ బ్రేక్‌ అప్‌ వెబ్‌ సీరీస్‌ కథనాలు చూసే మనకు నవ్వొచ్చినా తొంభైల నాటి ఆల్బమ్‌ మెమరీ కాబట్టి అప్పటికది ఒక పరిష్కారం లేని సమస్యే. అయినా అప్పటికే సహజీవనమా, డివర్సా? అంటో రమతో అనిపించడం రచయిత పరిణితికి నిదర్శనం.
'మార్పు' నిజంగా ఒక అద్భుతమైన మార్పు గురించి హద్యంగా తాకే కథ. అవినాష్‌ ఒక సగటు యువకుడిగానే ఇందు లాంటి రిచ్‌ గాళ్‌ని పెళ్లి చేసుకుంటాడు. గెస్ట్‌గా వచ్చిన సమీర్‌ని సరిగ్గా రిసీవ్‌ చేసుకోలేదని కినుక వహించిన అవినాష్‌ ఇందు లాంటి అమ్మాయి అంతకంటే భిన్నంగా ప్రవర్తించలేదనే వాస్తవాన్ని గ్రహించలేకపోతాడు. అసంతప్తి వెంటాడుతూనే ఉంటుంది. ఒక సందర్భంలో హైదరాబాద్‌ లో వున్న సమీర్‌ దగ్గరకు వచ్చిన అవినాష్‌ సమీర్‌ చేసే సామాజిక సేవను చూసి తీవ్ర ఉద్విగతకు లోనౌతాడు.
మందుల్ని సేకరించి హాస్పిటల్‌ దగ్గర పేదవారికి పంచే సమీర్‌ సేవా కార్యక్రమాన్ని ప్రత్యక్షంగా చూసిన అవినాష్‌లో మానవీయ కోణం పురివిప్పుతుంది. ఒక అద్భుతమైన నిర్ణయం తీసుకుంటాడు. పది లక్షల ఆర్థిక సహాయం ఇస్తూ ఒక గొప్ప మాట చెబుతాడు. నేనూ నీలా పనిచేయడానికి మారతా నంటాడు. అదే 'మార్పు'. వ్యక్తులు సినిమాల్లో, కథల్లో మారినట్టు నిజజీవితంలో మారతారా? కచ్చితంగా మారతారు. సరైన జ్ఞానం దిశగా పయనిస్తే!
'చెప్పాలని వుంది' అనుకొని గొంతుకలోనే ఆగిపోయిన ఒక విషాద గాథ ఈ కథ! మసీదు కూల్చివేత తర్వాత అనేక మతపరమైన అల్లర్లకు ఆలవాలమైంది దేశం. మైనారిటీల మనుగడ ఒక దశలో ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. రైల్లో ప్రయాణిస్తున్న ఒక ముస్లిం కుటుంబంపై అల్లరి మూకలు దాడిచేసి అమానుషంగా బలి తీసుకోవడం వెనుక ఔచిత్యం ఏమీ వుండదు. మనిషి మనిషిని ప్రేమించడానికి ఆహార్యమో, పెంచుకున్న గడ్డమో, వేసుకున్న దుస్తులో, అమ్మ నేర్పిన భాషో షరతులైతే మతం ఏం నేర్పుతున్నట్టు? ఎంతో శ్రమ కోర్చి రాయి రాయి మోసిపేర్చిన కట్టడంతో పాటు ఎన్ని హదయాలు ఛిద్రమై ఆ శిథిలాల్లో కుప్పకూలారు? రాళ్ళ మీదా రప్పల మీదా ద్వేషాలు పెంచే అనాగరిక మతాలకు దన్నుగా వుండే మనిషి మారేదెప్పుడు? ఆ ద్వేషాగ్నిలో శలభాల్లా కాలి బూడిదయ్యే అమాయక ప్రజలను రక్షించగలిగే జ్ఞానాన్ని కలిగించే దెవరు? అదిగో అప్పుడే ఇలాంటి కథల అవసరం ఉంది. 'చెప్పాలని వుంది' అనుకోవడమే కాదు చెప్పి తీరాల్సిందే! గొంతు పెగుల్చుకొని, భూనభోంతరాళాలు పిక్కటిల్లేలా చెప్పాలి!
'తెలివైన పరీక్ష' ఫక్తు చందమామ కథే అయినా ఒక ఎనెక్డాట్‌గా తీసుకుంటే ఒక గొప్ప కథ కూడా! జీవితంలో ప్రతి సన్నివేశంలోనూ అంతర్లీనంగా నడిపించే ఒక జ్ఞాన శకలం ఉంటుంది. పట్టించుకోము గానీ జీవితాన్ని సక్రమ మార్గంలో నడిపించేందుకైనా, వక్రమార్గం పట్టించేందుకైనా ఈ జ్ఞానమే మార్గదర్శనం చేస్తుంది. మానవీయ గ్రంథాలు చదవటంవల్ల మనిషి సన్మార్గంలో నడిస్తే, మత గ్రంథాలు చదువుకోవడం వల్ల వికతమైన దారిపడతాడు. కోశాధికారిగా ఎంపిక చేయడానికి మంత్రి ఒక పరీక్ష పెడతాడు. అందులో సోమేశ్వరం ఎంపిక అవుతాడు. సోమేశ్వరానికి ఉన్నదీ, మిగతావారిలో లేనిదీ ఒక్కటే! యే బాటలో పయనించాలన్నా ఆ తోవని చూపే మార్గదర్శకాలు సరిగ్గా ఉండాలి. సరైన రీతిలో వాటిని జ్ఞానానికి అనుసంధానం చేసుకోవాలి. జ్ఞానాన్వేషణ సరైన రీతిలో జరగాలి. లక్ష్యం చేరడానికి మార్గం తెలియాలి. మార్గం తెలియాలంటే జ్ఞానం కావాలి. జ్ఞానం దానంతటదే వచ్చిపడేది కాదు! త్రిలోకాల్లో ఏం జరుగుతుందో కళ్ళు మూసుకొని చెప్పే తపఃశక్తి లాంటి అబద్ధపు జ్ఞానం కాదది! ఒక అన్వేషణ ద్వారా జరగాల్సిన పని, శోధించి తెలుసుకోవాల్సిన మార్గం! సోమేశ్వరం చేసిన పని అదే! మార్గం ఓపికగా తెలుసున్నవాడే విజేత! అది కోశాధికారి కొలువుకైనా, విప్లవం కోసమైనా!
'క్రికెట్‌ స్కోర్‌' అనే ఒక అనవసరపు జాడ్యం ఒక పేద దేశంలో ఒక ఫాషన్‌గా వుంటూ పాషన్‌గా మారి సాధారణ జీవితాల్లో తొంగిచూసి ఎంతగా విధ్వంసం చేసిందో ఒక సంఘటన ఆలంబనగా చెప్పే ప్రయత్నం చేశారు. నిజానికి ఈ కథ కనెక్టివిటీ ఓ పదిహేనేళ్ల వెనక్కి వెళ్లి చూస్తే అది యెంత నిజమో తెలుస్తుంది.
'కాపీ రైటింగ్‌' కూడా అంతే! సునిశితమైన హాస్యంతో అందించిన ఈ కథలో విద్యా వ్యాపార సంస్థల్లో జరిగే దారుణాల లోగుట్టును ప్రతిభావంతంగా ఆవిష్కరించారు. 'కొత్తగా రెక్కలొ'స్తే, 'సాఫ్ట్‌ వేర్‌ బెలూన్‌' మరింత డిఫ్లేట్‌ అయితే జరుగుతున్న, జరగబోయే విపరీత, విపత్కర పరిణామాలను చిత్రించిన ఈ కథల్లో అనివార్యంగా భ్రష్టు పట్టిపోతున్న ఈ ధోరణి మారాల్సిన అగత్యాన్ని గొప్పగా చెప్పారు కేశవ్‌ ఈ కథల్లో.
పెళ్లి, ఇంద్రధనస్సు వ్యథలు మనం రోజూ చూసే పురుష పుంగవుల కథలు. కాకపోతే స్త్రీలు యే చైతన్యం కలిగి ఉండాలో ఆ చైతన్యాన్ని కలిగించే, రగిలించే జ్వలనాలు. 'నన్ను క్షమించకు' కూడా ఈ ఛాయలతో వున్నా అంతర్గతంగా ఒక పశ్చాత్తాప హదయాన్ని పురుషుడిలో చిత్రించే ప్రయత్నం చేశారీ కథలో కేశవ్‌!
'వేరు వాసన' మారిన ఆధునికీకరణ తాలూకూ ముక్కుపుటాలను బద్దలు చేసే ఒక అనివార్యపు డియోడరెంట్‌! అది సుగంధం కావాల్సిన పనిలేదు! మన నాసికాలకు అందనంత దూరంగా వుంటే ఇంకా పర్లేదు. కానీ అది ఊపిరిలోకి దూరి ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తోంది! టైమ్‌ మెషీన్‌లో ఓ అర్ధ శతాబ్దం వెనక్కి వెళ్లే అవకాశం తాతయ్యకి దొరికితే బావుండు!
కేశవ్‌ రాసిన ఈ పదహారు కథలూ మూడు దశాబ్దాల కాలం అనే కాన్వాస్‌ పై చిత్రించిన వేరు వేరు జీవిత చిత్రాలు. సమాజమూ, జీవితమూ కలగలిపి అల్లుకున్న ఎంబ్రాయిడరీ! కొన్ని మెరుస్తారు, కొన్ని మిణుకు మిణుకుమంటారు, కొన్ని మురిపిస్తే, కొన్ని మరిపిస్తారు. మరికొన్ని మరచిన జ్ఞాపకాల్ని వెలికి తెస్తారు.
కథ అల్లిబిల్లిగా అల్లినా, అసలేమీ అల్లకపోయినా, యే కథైనా ఒక గొప్ప అనుభూతినిస్తే చాలు అనుకునేవారికీ, సామాజిక ప్రయోజనం లేని కథలా అని పెదవి విరిచేవారికీ ఇద్దరికీ సంతప్తినిచ్చే కేశవ్‌ 'ఆకలి' కథలివి! తప్పక చదవాల్సిన సజీవ సంఘటనల నిలువెత్తు జీవన చిత్రాలు.