కె ఉషారాణి
94928 79210
రాజేంద్ర నగర్‌ ప్లాజా హిల్స్‌ అపార్ట్మెంట్స్‌ అంటే విజయవాడలో ఎరగని వారు ఉండరు. చక్కటి గేటెడ్‌ కమ్యూనిటీ. అక్కడక్కడా పార్కులు, చిన్న సూపర్‌ బజార్‌, చిన్న కాఫీ షాపి.. ఆ అపార్ట్మెంట్స్‌లో ఉంటారు నీలాంబరి విఠల్‌. బజారు నుంచి సామానుతో లిఫ్ట్‌ ఎక్కిన నీలాంబరి, లిఫ్ట్‌లో అప్పటికే ఉన్న ప్రౌఢ మహిళను చూసి పలకరింపుగా నవ్వింది. చూడడానికి ఆకర్షణీయంగా ఉండడమే కాదు, ఆమె చిరుననవ్వులో ఓ చమత్కారంఉంది. ఒక్క క్షణంలోనే పరిచయం చేసుకోవాలనిపించింది.
''నా పేరు నీలాంబరి. మా వారు ఎల్‌ఐసిలో మేనేజర్‌. పేరు విఠల్‌. ప్లాట్స్‌లో రెండేళ్ల నుంచి ఉంటున్నాం. ఈ మధ్యనే వచ్చినట్టున్నారుగా మీరు?'' అంది నవ్వుతూ.
''అవునండి.. మేం హైదరాబాద్‌ నుంచి వచ్చాం. నా పేరు మల్లిక. రెండు రోజులై దిగినా ఇల్లు కదలలేని పనితో సతమతమవుతున్నాను. అందుకే పక్కనే ఉన్నా మిమ్మల్ని కూడా పరిచయం చేసుకోలేదు. మా వారు స్టేట్‌బ్యాంకు మేనేజర్‌. రాజేంద్రనగర్‌ బ్రాంచి. పేరు రంగారావు. అందుకే ఇక్కడ ఇల్లు తీసుకున్నాం.''
లిఫ్ట్‌ నాలుగో ఫ్లోర్‌లో ఆగింది. ఇద్దరూ దిగారు. ''అవసరమైతే ఏ సహాయమైనా అడగండి. బై'' అంటూ నీలాంబరి తన ఫ్లాట్‌లోకి వెళ్ళింది.
వచ్చి రెండేళ్లయినా, ఇప్పటివరకూ సరైన మార్కెటింగ్‌ జోడీ కుదరలేదు నీలాంబరికి. మిత్ర బఅందంలో అనేక రకాల హాబీలున్న వారున్నారు గానీ తనలా షాపింగ్‌కి ఎక్కువ సమయం వెచ్చించే వారు లేరు. పదింటికి భర్త, పిల్లలు ఆఫీసుకు, కాలేజీలకు బయల్దేరగానే ... ఇల్లు తాళం పెట్టి హ్యాండ్‌ బాగ్‌తో తానూ బయలు దేరుతుంది. ఆ రోజు పత్రికలో వచ్చిన ప్రకటనలలో ఎక్కడెక్కడ కొత్త కొత్త డిస్కౌంట్లు ఉన్నాయో, ఎగ్జిబిషన్స్‌ ఉన్నాయో చూసుకుని వాటిని సందర్శించడం మొదలు పెడుతుంది. సరైన జోడుంటే మార్కెటింగ్‌ మజాయే వేరుగా. నీలాంబరి 'షాపింగ్‌' అనగానే విఠల్‌ ఆఫీస్‌లో పని ఉందని పరుగులు పెడతాడు. ఎప్పుడన్నా షాప్‌ వరకు వచ్చినా బండి కూడా దిగడు. 'ఇవాళ కాకపొతే రేపన్నా అవసరం పడవచ్చు కదా! కొని పడేస్తే పోలేదా' అనే ఫిలాసఫీ నీలాంబరిది. ఏ వస్తువైనా కొనకుండా ఎలా నడపాలో ఆలోచించే వాడు విఠల్‌. చవక అనుకున్నవన్నీ కార్డు అనుమతించిన మేరకు కొనడం, మిత్రబృందంతో తాను సేకరించిన సమాచారాన్ని పంచుకోవడం నీలాంబరికి ఇష్టం.
మర్నాడు, బయటకు వెళుతూ, ఓసారి పక్క గుమ్మంలోకి తొంగి చూసింది నీలాంబరి.
''రండి రండి!'' ఆహ్వానించింది మల్లిక.
''హ్యాండీ క్రాఫ్ట్స్‌ ఎగ్జిబిషన్‌ పెట్టారు. ఈరోజు అన్నింటిపై 50% డిస్కౌంటట. మీరు కూడా వస్తారేమోనని...'' అంది నీలాంబరి.
''సరే, ఒక్క నిముషంలో రెడీ అవుతాను. నాకు డోర్‌ మాట్స్‌ వగైరా కావాలి.'' అంటూ మల్లిక ఇల్లు గబగబా సర్దేసి బయల్దేరింది.
ఎగ్జిబిషన్‌ చాలా బాగుంది. పెద్ద హాలు. చల్లని వాతావరణం. సన్నటి సంగీతం వినిపిస్తోంది. హాలంతా మహిళలతో కిక్కిరిసి ఉంది. ఆఫీసులలో, సభలలో, పుస్తక ప్రదర్శనలలో ఎండాకాలంలో కృష్ణా నదిలా కనిపించీ కనిపించినట్టు ఉండే మహిళలు, ఇక్కడ మాత్రం సముద్రం ఉప్పొంగినంతగా కనిపిస్తున్నారు. కరోనా లాక్డౌన్‌ ఎత్తేసిన తరువాతి మొదటి ప్రదర్శన ఇదే. అందువల్ల కూడా ఈ రష్‌ ఉండి ఉండొచ్చు.
ఇది జాతీయ ప్రదర్శన కాబట్టి చేనేత ప్రధానంగా అభివఅద్ధి చెందిన రాష్ట్రాల నుంచి స్టాల్స్‌ ఎక్కువగా వచ్చాయి. నీలాంబరి, మల్లిక ఓ రౌండ్‌ వేసి వచ్చారు. ధరలు చాలా ఎక్కువ అనిపించాయి. చీరలంత ఆకర్షణీయంగా ఉన్నా నాలుగు చీరలకే క్రెడిట్‌ కార్డు లిమిట్‌ దాటేటట్టుందని అనిపించింది నీలాంబరికి. మల్లికతో ఆ మాటంటే తన స్థాయి ఎక్కడ తగ్గుతుందో అని, ''మీరు డోర్‌ మాట్స్‌ చూడండి. తరువాత నా చీరల సంగతి చూద్దాం'' అంది. ఇన్ని అందమైన చీరలు ఉన్నా అందుబాట్లో లేనందుకు మల్లికకు కూడా చిరాకుగా ఉంది. 'ఈయన ట్రాన్సఫర్ల పుణ్యమాని చేస్తున్న ఉద్యోగం వదులుకోవల్సి వచ్చింది. ఎంతసేపూ పిల్లలు, ఇల్లు. గుడుగుడు గుంచం అంటూ ఇంట్లో పనిచేసుకోవడమే. ఏ పని చేయాలన్నా పని ఇచ్చినవాడి అనువైన టైంలో చేయాలి.కానీ షాపింగ్‌ అలా కాదు. పొద్దున్నుంచి రాత్రిలోపు మనకు అనువైన టైంలో వెళ్లచ్చు, అదీ ఏ రోజయినా. ఇంటికి కావల్సినవన్నీ సమకూర్చవల్సింది మహిళలే! మగమహారాజులు ఏం చేయాలో నిర్ణయిస్తారు. బడ్జెట్‌ కేటాయిస్తారు. జీతం బత్తెం లేని కష్టం. ఆఖరికి నచ్చిన చీర కూడా కొనుక్కో లేకపోతున్నాను' దీర్ఘంగా నిట్టూర్చింది మల్లిక.
అలా ఎవరికి వారు ఆలోచించుకుంటూ, ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడుతున్నట్టు కనిపిస్తూ, కలిసి నడుస్తున్నారు నీలాంబరి, మల్లిక. ఇంతలో పెడన కలంకారీ షాప్‌ ముందు డోర్‌మాట్స్‌ కనిపించాయి. ఆగారు.
''డోర్‌ మాట్స్‌ మెత్తగా ఉంటాయమ్మా చూడండి! బాగా మన్నుతాయి. రంగుకు నాది గ్యారంటీ. ఒకటి కొనండి, ఒకటి ఉచితం. ఈ రోజే స్పెషల్‌ ఆఫర్‌''
'నీలాంబరీ, నలుపు మీద ఈ ఎర్రని నెమళ్ళు బాగున్నాయి కదా!''
''అవును అన్నిటికన్నా ఇవే బాగున్నాయి. తీసుకోండి''
ఒకటి కొని, మరొకటి ఉచితంగా పొంది బిల్లు కట్టింది మల్లిక.
తరువాత, బెంగాల్‌ హ్యాండ్‌ లూమ్స్‌లోకి వెళ్లారు. మూగి ఉన్న జనం మధ్య నుంచి తొంగి చూశారు. ఆ డోర్‌మాట్స్‌ని కూడా రంగవల్లులంత అందంగా తీర్చిదిద్దారు. మల్లిక బెంగాలీల పనితనాన్ని మెచ్చుకోకుండా ఉండలేకపోయింది.
''ఇవి కలకత్తాలో తయారైన జ్యూట్‌ హ్యాండ్‌ మేడ్‌ డోర్‌ మాట్స్‌. బెంగాల్‌ అంతటిలో మాది అతి పెద్ద మిల్‌. అందుకే చాలా తక్కువ రేటుకు ఇస్తున్నాం.'' దుకాణదారు వివరిస్తుంటే- వాటి అందానికి ముగ్ధురాలై ఒకటి తీసుకుంది.
తరువాత కాశ్మీరీ స్టాల్‌లో కళాత్మకంగా తీర్చిదిద్దబడిన డోర్‌మాట్‌ డ్రాయింగ్‌ రూమ్‌లో బాగుంటుందని తీసుకుంది. యుపి స్టాల్‌లో తాళ్లతో తయారు చేసిన మాట్స్‌ వేళ్లాడదీశారు. ''కేవలం ఆరు రంగుల కలయికతో తాళ్లు ఎంత అందంగా కలిపారు!'' ఇద్దరికీ నచ్చాయి. చవకగా అనిపించాయి. ''బాత్‌ రూంల దగ్గర డోర్‌ మాట్స్‌ ఇట్టే పాడై పోతుంటాయి. ఇవి వేసేయవచ్చని'' ఓ అర డజను తీసుకుంది. ఒడిశా, రాజస్థాన్‌ మాట్స్‌ కూడా చాలా అందంగా ఆకర్షించాయి కానీ, రంగారావు ముఖం గుర్తొచ్చి ఊరుకుంది.
తరువాతి రోజు గ్రోసరీకి వాల్మార్ట్‌ కార్డు ఉందని కలిసి వెళ్లారు. అదంతా హౌల్‌ సేల్‌. అయిదు కిలోల బ్యాగులు. పది కిలోల బ్యాగులు. బ్యాగులకు కూడా ధర కట్టాలి. సరే వచ్చాము కదా! వచ్చేనెలకైనా కావలసినవే కదా అని మూడు నెలల సరుకులు కొనింది. జీడిపప్పు కిలో బ్యాగ్‌ ఉంది. నూనె అయిదు లీటర్లు. ఇలా కొన్నవి వేసుకుంటే ఇద్దరూ రెండు ఆటోల్లో ఇల్లు చేరారు. ఇంటికి వచ్చేసరికి నీరసం ముంచుకొచ్చింది.
నాలుగు రోజుల్లో పండగ బట్టలకు సౌత్‌ ఇండియా హ్యాపీ మాల్‌లో 60% డిస్కౌంట్‌. మాల్‌ నిండా గుట్టలు గుట్టల బట్టలు. తూకం వేస్తున్న సేల్స్‌మాన్‌లు. జనం గుంపులు గుంపులుగా తూకం వేసేవాళ్ళు మీదకు ఎగబాకుతున్నారు. మాల్‌ ఏసీ అయినా చెమటలు కారిపోతున్నాయి. నీలాంబరి సహాయంతో చీరలు ఎంపిక చేసుకుంది మల్లిక. కాళ్ళు లాగడం మొదలైంది. కష్టపడి షాప్‌ గుమ్మం దాటి ఆటో ఎక్కి ఊపిరి పీల్చుకున్నారు. ఇంటికొచ్చి ఫ్రిజ్‌లో నీళ్లు తాగితే గాని మనిషి కాలేదు మల్లిక.
ఓ రోజు ఇంద్రానగర్‌లో కొత్త బెడ్‌షీట్స్‌ నార్త్‌ ఇండియా వారి చేనేతలు... డైనింగ్‌ టేబుల్‌ మీద ఉన్న పాంఫ్లెట్‌ వైపు ఓరగా చూశాడు రంగారావు. ఇదివరకు మల్లికకు ఇంత ఆసక్తికరంగా షాపింగ్‌ చేయడం అలవాటు లేదు. నీలాంబరితో కబుర్లు,కలిసి తిరగడం, షాపింగ్‌ ... ఒక గుడుగుడు గుంచం బతుకు నుంచి తప్పించుకోడానికి అలవాటయింది.
ఓ రోజు రంగారావు అడిగాడు.
''మల్లీ, ఏమిటీ మధ్య తెగ షాపింగ్‌ చేస్తున్నావు? క్రెడిట్‌ కార్డు బిల్‌ చూస్తున్నావా?''
ఆ ప్రశ్నకి మల్లికి కోపం ముంచుకొచ్చింది.
''నేనేం నగలు కొనుక్కోడం లేదు లెండి. ఇంటికి కావలిసినవేగా కొంటున్నది. ఈ మాత్రం ఇల్లు డీసెంట్‌గా ఉండొద్దు?!'' నిష్టూరంగా అంది. ''మీ పిసినారితనం గాని, విఠల్‌ గారిని చూడండి. నీలాంబరిని ఎంత చక్కగా సప్పోర్ట్‌ చేస్తారో'' అంది. రంగారావు మారు మాట్లాడలేదు.
రెండు నెలలు గడిచాయి. క్రెడిట్‌ కార్డు బిల్‌ జోరు తగ్గింది. హమ్మయ్య అనుకుంటూ, రాత్రి పడుకోబోయే ముందు, ''మల్లీ, ఈ మధ్య ఎవరూ డిస్కౌంట్లు ఆఫర్‌ చేయడం లేదా ఏం?'' అన్నాడు రంగారావు నవ్వుతూ.
''కరోనా కాలంలో మంగని మాన్పించినందుకు నీలాంబరికి నలభై వేలు మిగిలాయట. మొన్న నమిత జ్యూయలర్స్‌ వాళ్లు ఓ కరపత్రం ఇచ్చారు. అందులో, నలభై వేలు డిపాజిట్‌ చేసి ఆరునెలల్లో మరో నలభై వేలు కడితే ఏడాది తరువాత తరుగూ, తయారీ ఖర్చులు లేకుండా లక్ష రుపాయల నెక్లెస్‌ ఇస్తారట. అందుకే మంగని మాన్పించేసింది నీలాంబరి. నేను కూడా సేవింగ్‌ మొదలు పెడదామని, షాపింగ్‌ తగ్గించడం మాత్రమే కాదు, మంగ పని కూడా నేనే చేసుకోవాలను కుంటున్నాను.'' అంది మల్లిక.
''మరీ అంత పొదుపు చేయాలా? ఒక్కర్తివి అన్ని పనులూ చేసుకోవడం కష్టం కదూ! మంగ సహాయం తీసుకో. నేను నీకు సహాయపడాలనుకున్నా కుదరకపోవచ్చు.'' ముందు జాగ్రత్త పడ్డాడు రంగారావు. పని మనిషిని మాన్పించవద్దన్నం దుకు మురిసిపోయింది మల్లిక.
***
మర్నాడు లంచ్‌ అవర్లో ఎల్‌ఐసి ఆఫీసులో విఠల్‌ని కలిసాడు రంగారావు.
''థ్యాంక్స్‌ బ్రదర్‌! మన ప్లాన్‌ వర్కౌట్‌ అయినట్టుంది'' అన్నాడు నవ్వుతూ.
''యా బ్రో! నువ్విచ్చిన కరపత్రం మ్యాజిక్‌ చేసిందనుకో.
నీకు చాలా థ్యాంక్స్‌! నీ ప్లాన్‌ వలనే నేను కూడా బయట పడ్డాను.'' అన్నాడు విఠల్‌.
''అసలింతకీ నమిత జ్యూయలర్స్‌ ఇటువంటి పాంఫ్లెట్‌ ఇవ్వలేదన్న విషయం నీలాంబరికి తన సర్వేలో ఎప్పుడైనా బయట పడొచ్చు. అంతవరకు మనం సేఫ్‌. అప్పుడేం చేయాలో ఆలోచిద్దాం. లేకపోతే క్రెడిట్‌ కార్డు బిల్‌ పే చేసి చేసి మనం కూడా డెబిట్‌లో పడేవాళ్ళం.''
''నిజాలు దాచే ఈ డిస్కౌంట్లు పాపం గఅహిణులను వలవేసి లాగేస్తాయి. మనం నిజాలు చెప్పి ఒప్పించలేము. అసలే మార్కెట్‌ మాయాజాలం దానికి తోడుగా ఈ కార్డులు సఅష్టించే కల్లోలాలొకటి. ఇంతింతై పెరుగుతూ పోతాయి. ఎక్కడ తేలతామో మనకే తెలియదు. మార్కెట్‌ తళుకు బెళుకుల ఆకర్షణల్లో ఆలోచనలకన్నా ఎమోషన్స్‌ ఎక్కువ ప్లే చేస్తాయి కదా! వాళ్లు ఎక్కువగా గాలం వేసేది మహిళలకే. ఆడవాళ్లు పనిచేయాలను కుంటే వసతులు లేవు. షాపింగ్‌కి మాత్రం అన్ని వసతులూ ఉంటాయి. పిల్లలను ఎంగేజ్‌ చేయడానికి సదుపాయాలుం టాయి. ఆఫీసులలో మాత్రం అలాంటివి కనిపించవు. మహిళల మీద పని ఒత్తిడి రోజు రోజుకి పెరుగుతూ ఉంటుంది. మార్కెట్లు మాత్రం సేదదీర్చేటట్టు కనిపిస్తాయి. ఈ వ్యవస్థ మహిళలను సమాజం పనిలో భాగస్వాములు చేయడం కన్నా ... వినియోగదారులుగా, కొనుగోలుదారుగా ఉంచటానికే ఎక్కువ తాపత్రయపడతాయి. పాపం... ఎంతసేపని, ఎన్ని రోజులని లాక్డౌన్‌లో ఉంటారు. మనకి ఆరునెలలే కష్టం అనిపించింది. వాళ్ళకి ఎప్పుడూ లాక్‌ డౌనే కదా! ... ఎనీవే , హావె గుడ్‌ డే! బై!'' అన్నాడు రంగారావు.