కథ
కన్నడం: కుం వీరభద్రప్ప - అనుసృజన: వేలూరి కష్ణమూర్తి -9448977877
మా కన్నవారు మా యిద్దరికి ఆ పేర్లు పెట్టింది ప్రజ్ఞాపూర్వకంగా కాదు. భీమ అన్న నామ వాచకానికి రావ్‌ చేర్చింది డిగ్రీ అయిన మీదట. ఆమెకూడ సావిత్రి అన్న నామవాచకానికి భాయి చేర్చింది కూడ డిగ్రీ పూర్తిచేసిన మీదటే! మేము అంబేడ్కర్‌ ఆలోచనాధారకు మా మనసులను అంకితం చేసుకొన్నాం. రెండవ మాటు పరస్పరం కలిసింది అదే డిశంబర్‌ నెల 6వ తేదీనాడు. అంతరంగంలో మేము పరస్పరం ప్రేమించుకున్నాం. అదే డిశంబర్‌ 6న వివాహం చేసుకోవాలని నిశ్చయించాం. దానికి మా మా యింటివారు, వారు ఎడమంటే వీరు కుడి అనే తకరారు చేశారు. వారెవరూ సమ్మతించ లేదు. అదీకాక వివాహం రిజిస్ట్రారు గారి కార్యాలయానికి వచ్చి వారెవరూ చేవ్రాలు చేయలేదు. మేమిరువురూ అదే రోజు వివాహం చేసుకొన్నాం. ఆ రోజు బెంగళూరులో ఉద్యోగం లభించింది. కాని, ఆ రోజులలో బాడుగ యిల్లు లభించడం అంత సులభమైన సంగతి కాదు. ఇంటి యజమాని మీ కాస్టు ఏదని అడగడం, దానికి యిది మా కాస్టని చెప్పడం. అది విన్నంతనే వారు లోకాస్టని ముఖం ముడుచుకుపోవడం!
ఇల్లు లేనివారికి మానముండదు. జ్ఞానోదయమైంది. హైక్లాసువారి ఎక్‌-స్టెన్షన్‌ లో యిల్లు కట్టాలని నిర్ణయించాము. ఇద్దరం సంపాదిస్తున్నందున అప్పు తెచ్చుకోవడం కష్టమనిపించలేదు. నగర శివారులో నాలుగు సెంట్ల స్థలం కొన్నాము. సంపాదనకు సంతానం అడ్డుపడుతుందన్న ఆదుర్దాతో ప్రస్తుతానికి బిడ్డలు వద్దనుకొన్నాము. ఇల్లు కట్టి చూడు. ఆహా! పెద్దవారి మాట! ఇది అక్షరాలా అనుభవంతో చెప్పిన మాట. అది మాకు అనుభవమైంది యిల్లు కట్టడం ప్రారంభించిన మీదటే! స్నేహితుల సలహా ప్రకారం దాని పర్యవేక్షణను నాయుడికి యిచ్చాము. అయినా అంతా వారిపైనే విడువడానికి లేదు. అటు ఉద్యోగం, యిటు ఇల్లు కట్టించే పని! కాళ్ళకు చక్రాలు కట్టుకొన్నా ఊపిరి పీల్చడానికి సమయం లభించేది కాదు. ఉన్న రెండు కన్నులనూ ఇల్లు కట్టడానికి తెచ్చిన వస్తువుల వైపో లేక యిల్లు కట్టే పనివారి వైపో! అందరినీ సందేహించడం ఎంతవరకు? ఎక్కడో వుండి వచ్చిపోయేకంటే, సైటు దగ్గరే ఒక యిల్లు బాడుగకు తీసుకోవడమే ఉత్తమం కదా?
మేము కొన్న సైటుకు దగ్గరగా రెండు భవ్యమైన అపార్ట్‌ మెంటు భవనాలు వుండేవి. వాటిలో ఒకదానిలో కొన్ని
యిళ్ళు ఖాళీగా వుండేవి బాడుగకు. వాస్తు దోషాన్ని పట్టించుకోకుండా వుండేట్టయితే కాస్ట్‌ ముఖ్యం కాదని దాని యజమాని స్పష్టంగా తెలిపాడు. దానికి తోడుగా ఇనిషియల్‌ డిపాజిట్‌ మినహాయింపు యిస్తానని కూడా చెప్పాడు. ఆ భవనం రెండవ అంతస్తులో ఫ్లాటు లభించింది. లగేజీ ఎక్కువ లేనందున మరుసటిరోజే వచ్చి ఆ ఫ్లాట్‌లోకి చేరిపోయాం. పశ్చిమాభిముఖంగా వున్న కిటికీలో నిలబడితే మా సైటు వద్ద జరిగే సంగతులు స్పష్టంగా అగుపడేవి. అదీగాక, బిడువు చిక్కినప్పుడల్లా మా యిద్దరిలో ఎవరో ఒకరు అక్కడికి వెళ్ళి యిల్లు కడుతున్న పనులను పర్యవేక్షించేవారం. నాకంటే ఎక్కువగా కష్టాన్ని అనుభవిస్తుండినది సావిత్రి. మేమిద్దరం తొమ్మిది గంటలకు బస్‌ను పట్టుకోవాలి. చెత్తలూడ్చడం, ముసర పాత్రలు కడగడం, వంట పనులను పంచుకొని ముగించినా సమయం చాలేది కాదు. కొన్నిమార్లు మా సైటువద్దకు పోవడానికి కూడ వీలుపడేది కాదు. ఈ కష్ట కార్పణ్యాల మధ్య ఇంటి నిర్మాణంలో భాగం పంచుకొన్న వారిలో ఉత్తర కర్ణాటకం వారు ఎక్కువ సంఖ్యలో వుండేవారు. వారందరూ ఎక్కడెక్కడో వారి కుటుంబాలతో వెళ్ళిపోయారు. కాని, ఒక కుటుంబం మాత్రం అదే సైటు తాత్కాలిక గుడిసెలో నిలిచిపోయింది. మేస్త్రి నాయుడు ఆ కుటుంబాన్ని మాకు పరిచయం చేశాడు. మాకు అనుకూలంగా వుంటుందని ఆ మధ్యవయసు స్త్రీని మా యింటిపనికి సిఫారసు చేశాడు. ఆమెవల్ల మాకు అనుకూలమైందో, మా నుండి ఆమె కనుకూలమైందో! బసవకల్యాణం దగ్గర ఒక గ్రామం.పేరు గౌరమ్మ. నాయుడు ఆమె భర్తకు మేస్త్రి వాచ్‌-మన్‌ పని యిచ్చాడు. ఆ ఆస్త్మా రోగి దగ్గే శబ్దాలకు దొంగలు భయపడేవారు. వారికి ఇద్దరు కొడుకులు వుండేవారు. ఒకడు దావణగెరె బెణ్ణె దోసె హోటలులో పనికుండేవాడు. పోలియో రోగంతో వున్న చిన్నకొడుకు దగ్గరలోనే వీధి ప్రక్కలోనే వున్న వ్యాపారస్తుడికి సహాయకుడుగా వుండేవాడు. వారికి ఒక కూతురు కూడ వున్నదట. కూతురు చదువుకుంటేనే ఆమెను పెళ్ళి చేసుకొంటానని గౌరమ్మ స్వంత తమ్ముడు మాట యిచ్చాడట. అందుకోసం ఆ పిల్లను నొణవినకెరె సమీపంలో వున్న ఒక మఠంవారి హాస్టల్‌లో చేర్చి చదివిపిస్తున్నారట. సెంట్రింగ్‌ తీసేలోపల ఆ పిల్ల వస్తుందని గౌరమ్మ అభిమానంతో చెప్పింది.
గౌరమ్మ పేరుకు తగ్గట్టు వుండేది. ప్రతిరోజూ ఉదయం ఐదు గంటలకు తప్పకుండా వచ్చేది. 'శరణ్రీ అప్పోరా' అని పని ప్రారంభించేది. విభూతి అడ్డ నామాలతో తన నుదుటిపైవున్న ముడుతలను కప్పిపుచ్చేది. సన్నగా వున్న గౌరమ్మ చెత్త వూడ్చేటపుడు గాని, ముసర పాత్రలు తోమేటపుడు గాని తాను ధరించిన లింగపు కాయి పైకి కనపడేది. నోటికి విశ్రాంతన్నదే యివ్వక పేలాలు వేయించినట్టు మాట్లాడుతుండేది. ఆమె తన పుట్టింటి, భర్త యింటికి సంబంధించిన కొన్ని విషయాలను చెబుతూండేది. తమ వూర్లలో యిళ్ళు వుండడమెంత నిజమో, వానలు లేనికారణంతో బెంగళూరికి వలస వచ్చినదికూడ అంతే నిజం! ప్రతి మాటకూ గద్గదికురాలవుతుండేది, భావపరవశురాలవుతుండేది. మా యింటిలో తినగా మిగిలిన ఆహార పదార్థాలను తన యింటికి తీసుకొని వెళ్ళేది. తమ యింటిలో అపురూపంగా చేస్తున్న ఉత్తర కర్ణాటక శైలి తిండి పదార్థాలను మాకు తినిపించి ఎలావున్నదని విచారిస్తుండేది. రోజులు గడిచినంతా ఆమె యింటి పనులకు తోడు వంటింటి పనికూడ చూసుకొనేది. ఎనిమిది గంటల వేళకు రెండు మూడు రకాల తిండి పదార్థాలను తయారుచేసేది. 'అప్పోరే ఇది మీది', 'అమ్మోరే ఇది మీది' అని టిఫన్‌ బాక్సులను చేతిసంచిలో వుంచి యిచ్చేది. అనుభవస్తురాలైన గౌరమ్మ ఉపయోగకరమైన సలహాలను యిచ్చి వ్యక్తిగతమైన సమస్యలను కూడ పరిహారం చేయనారంభించింది. ఇలా అయి ఆమె మా కుటుంబంలో ఒక సభ్యురాలై పోయింది. మానుంచి ఆమెకు సహాయమైందని అనేకంటే ఆమెవల్ల మా యిద్దరికి ఎంతో ఉపయోగమైంది.
ఆ తరువాత ఒక రోజు ఉదయం ఐదు గంటలకు కాలింగ్‌ బెల్‌ శబ్ధమైంది. తలుపులు తీసి చూస్తే గౌరమ్మకు బదులుగా మంచి వయసులోవున్న యువతి నిలబడి వుండినది. స్ఫురద్రూపియైన ఆ అమ్మాయి చెప్పకున్నా గౌరమ్మ కూతురని అర్థమైంది. దానికి కారణం ఈ అమ్మాయి తన అమ్మ గౌరమ్మను పోలివుండినది. ఆ అమ్మాయి నన్ను అంకుల్‌ అనీ, సావిత్రిని ఆంటీ అని మాటలు ప్రారంభించింది. విషయం తెలుసుకొని సావిత్రి గుడిసెకు వెళ్ళి గౌరమ్మ ఆరోగ్యం గురించి విచారించింది. ఫ్లూ రోగానికి తగిన చికిత్స యిప్పించింది. పళ్ళకోసం అలాగే యితర ఖర్చులకుగాను కొంచం డబ్బు యిచ్చి యింటికి వెనుదిరిగింది. సావిత్రి దయాపరత్వం నాకు యిష్టమైంది. గిరిజ కూడ ప్రతిగా థాంక్సాంటి అని అన్నది. కాలేజు ఉపన్యాసకుడైన నేను సహజంగా ఆమె చదువు గురించి విచారించా. దానికి తోడుగా సరియైన సలహాలను, సూచనలను యిచ్చా. గిరిజ పూర్తి తల్లి లాగానే! విద్యావంతురాలైన గిరిజకు పని విషయంలో గొప్ప, తక్కువ అన్న భావన వుండలేదు. శ్రద్ధగా యింటిపని చేసింది మాకు యిష్టమైంది. గిరిజకు సరిపోయే వస్త్రాలను, దానికి తోడుగా ప్రతి నెలా ఒకింత డబ్బు పంపుదామని నిర్ణయించాము. ఆ అమ్మాయి మూడు రోజులు టైంకి వచ్చి యింటిపని చేసి వెళ్ళింది. కాని, నాల్గవ రోజు రాలేదు. జ్వరం, తాపం లేకున్నా గౌరమ్మ కూడ యింటిపనికి రాలేదు. మాకు కుతూహలం, ఆదుర్దా ఎక్కువైంది.
వారు మంచివారు! ఖండితంగా అది నిజం. కాని, యింట్లో వుంటారో లేదో! లేక ఏదైనా సమస్యలలో చిక్కుకొన్నారో ఏమో! సందేహం నివ త్తి చేసుకోవాలని సావిత్రి వారింటికి పోయింది. కాని వెనుదిరిగిన ఆమె ముఖంలో ఆతంకపు మోడం ఆవరించినది ఎత్తి కనపడింది. గుడిసెలోపల వున్నా వారెవరూ బయట కనపడలేదట! ముఖానికి ముఖం పెట్టి మాట్లాడలేదట! అది విన్నంతనే నాకు ఆదుర్దా కలిగింది. ఆమె వద్దన్నది. వెళ్ళి మనసుకు బాధ తెచ్చుకోవడం ఉచితం కాదని అడ్డుపడడానికి ప్రయత్నించింది. అయినా, చివరకు నేనూ వెళ్ళా. గౌరమ్మ వసారాలో కూర్చొని బియ్యంలో రాళ్ళు ఏరుతూండినది. నేను వెళ్ళిన శబ్దానికి ముఖం పైకెత్తింది.
'అప్పోరే' అన్న బహువచనం ప్రయోగించలేదామె. 'మీరలాంటివారని నా కూతురి ద్వారా తెలుసుకొన్నా', అని మాత్రం చెప్పి మరలా లోనికి వెళ్ళింది. కారణం తెలిసిన మీదట నవ్వడమా లేక ఏడ్వడమా! ఒకటీ తెలియలేదు. స్వభావంలో తల్లీ కూతురు యిద్దరూ మంచివారే! కాని, అంబేడ్కర్‌ గారి భావచిత్రం! అది నా గదిలో వుండినది. దానిని నిరక్షరాస్యురాలైన తల్లి అర్థం చేసుకొన్నది వేరు. అక్షరాస్యురాలైన కూతురు దానిని అర్థంచేసుకొన్నది వేరు. 'అమ్మా, అది ఎవరి ఫోటో అనుకొన్నావు?' అని ఆమె తన తల్లిని ప్రశ్నించిందట!