ఆచార్య బేతవోలు రామబ్రహ్మం
ఇప్పుడు అన్ని ప్రక్రియలూ నువ్వా నేనా అన్నట్టు సాంఘిక ప్రసార మాధ్యమాల్లో హౌరెత్తుతున్నాయి. అందువల్ల పద్యమైనా, వచన కవిత్వమైనా దేనికీ ఢోకా లేదన్నారు ప్రముఖ కవి, రచయిత, ప్రతిష్టాత్మక కేంద్రసాహిత్య అకాడెమీ భాషా సమ్మాన్‌ పురస్కార గ్రహీత ఆచార్య బేతవోలు రామబ్రహ్మం. కవి, రచయిత డా.టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య 'సాహిత్య ప్రస్థానం' తరఫున వారితో ముచ్చటించారు. ఆ ముఖా-ముఖి ఇదీ....
మీ బాల్యం విద్యాభ్యాసం క్లుప్తంగా చెప్పండి.
మాది తాడేపల్లిగూడెం దగ్గరలో ఉన్న నల్లజర్ల అనబడే కుగ్రామం. సత్యనారాయణమూర్తి, రాధారుక్మిణి గార్లు మా తల్లిదండ్రులు. ఎనిమిదిమంది సంతానంలో నేను ఒకణ్ణి. నా బాల్యం, ప్రాథమిక విద్యాభ్యాసం ఆ గ్రామంలో గడిచాక, అక్కడే కొత్తగా హైస్కూలు కూడా రావడంతో అందులోనే చదివాను. ఆరో తరగతిలో చేరే సమయంలో నాకు పదేళ్ళు నిండకపోవడంతో 25-05-1949ని మార్చి 28-06-1948 గా నమోదు చేశారు. ఎస్‌.ఎస్‌.ఎల్‌.సి పాసయ్యాక, నాన్నగారు హెల్త్‌ ఇన్స్పెక్టర్‌ ట్రైనింగ్‌ లాంటిదేదో ఇప్పిద్దామని నన్ను కొవ్వూరు తీసుకుని వస్తే, మా బావ గారు నచ్చజెప్పి, ఆంధ్ర గీర్వాణ విద్యాపీఠంలో భాషాప్రవీణలో చేర్పించారు. 1969లో సర్వప్రధముడిగా నిలిచి ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం వారి స్వర్ణ పతకం, అలాగే దువ్వూరి వీరభద్రయ్య మెమోరియల్‌ బహుమతి కూడా అందుకున్నాను.
మీరు తెలుగు భాషవైపు ఆకర్షించబడడానికి ప్రేరణ ఎవరు?
హైస్కూల్లో ఉన్నప్పుడు మా తెలుగు మాష్టారైన పార్ధసారధి ఆచార్యులు గారు శ్లోకాలు, పద్యాలు కర్ణపేయంగా చదువుతూ ఉంటే ఆ అకర్షణలో పడిపోయాను. అక్కిపెద్ది కుటుంబ శాస్త్రి గారు తెలుగు అద్భుతంగా చెప్పేవారు. నాకు అన్ని సబ్జెక్టుల కంటే తెలుగులోనే ఎక్కువ మార్కులొచ్చేవి. ఇక భాషాప్రవీణ చదువుతున్న రోజుల్లో కర్రి శ్రీరామమూర్తి గారు గొప్ప వైయాకరుణుడు. ఆయన నాకు సంస్క తపై ఉన్న భయాన్ని పోగొట్టారు. సాహిత్య పాఠాలు చెప్పిన రావూరి వెంకటేశ్వర్లు వీరంతా సంస్క తాంధ్రాల్లో నన్ను తీర్చిదిద్దినవారు. వీరి ప్రభావ కారణంగానే నాకు సంస్క తాంధ్రాలపై విశేష మక్కువ ఏర్పడి తద్వారా విస్తత అధ్యయనానికి తోడ్పడింది.
మీరు 18 సం.లకే అవధానాలు చేసినట్లు విన్నాను. ఆ వివరాలు క్లుప్తంగా చెప్పండి?
అవును. మా కళాశాలలో నాకు సాహిత్య పాఠాలు చెప్పిన రావూరి వెంకటేశ్వర్లు గారు సుప్రసిద్ధ అష్టావధాని. నాలో
ఉన్న ఆసక్తిని గమనించి ఆయన ఇచ్చిన ప్రేరణవల్లనే గణపతి నవరాత్రి ఉత్సవాల్లో ప్రిలిమినరీ విద్యార్థిగా ఉన్న నేను మొదటి సారి 1967లో అష్టావధానం చేశాను. అలా ఆరంభమైన అవధానాలు 200 పైనే చేసి ఉంటాను. నేను నాగార్జున విశ్వ విద్యాలయంలో బోధకుడిగా చేరేవరకూ అవి కొనసాగాయి.
మీ పిహెచ్‌.డి విశేషాలు చెప్పండి.
'తెలుగు వ్యాకరణాలపై సంస్క త ప్రాకత వ్యాకరణాల ప్రభావం' అంశం నేను చెప్పగానే ఆచార్య తూమాటి దోణప్ప గారు ముచ్చటపడి ప్రత్యేకానుమతితో నాకు సీట్‌ ఇచ్చారు. చాలా సంతప్తికరంగా ఆ సిద్ధాంత గ్రంధ రచన చేశాను.
నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయంలో పనిచేస్తున్నప్పుడు మీ కెరీర్‌ కొత్త మలుపు తిరిగినట్టుంది?
నా పిహెచ్‌.డి అంశం, దోణప్పగారి అనురాగం నన్ను నాగార్జున విశవిద్యాలయానికి చేర్చాయి. తర్వాత నా దష్టి ఆధునిక సాహిత్యం, పరిశోధన వైపు మళ్ళింది. అక్కడ ప్రారంభించిన వ్యాఖ్యాన రచన మహాయజ్ఞం, తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం రాజమండ్రి సాహిత్యపీఠానికి అధ్యక్షునిగా వచ్చాక తారాస్థాయికిచేరి, హైదరాబాదు విశ్వవిద్యాలయానికి వెళ్ళాక శాఖోప శాఖలుగా విస్తరించింది. నేటికీ కొనసాగుతూనే ఉంది.
రాజమండ్రి సాహిత్య పీఠంలో మీరు చేసిన కషి?
అక్కడ డీన్‌గా నేను ప్రారంభించిన ప్రాజెక్టు లక్ష్యం ఏమిటంటే 'వ్యాఖ్యా స్రవంతి' పేరుతో తెలుగులో వ్యాఖ్యానాలు లేని సంస్కత నాటకాలకు, తెలుగు పద్యకావ్యాలకు సమర్ధుల చేత వ్యాఖ్యానాలు వ్రాయించడం, వారికి తగిన పారితోషిక మిచ్చి, ప్రచురింపజేసి తక్కువ ధరలో పాఠకులకు అందించడం. అలా కాశీఖండం, కుమార సంభవం, శివరాత్రి మాహాత్మ్యం వెలువడ్డాయి. నేను స్వయంగా వేణీసంహారం, అనర్ఘరాఘవం, నాగానందం అనే సంస్కత కావ్యాలకు వ్యాఖ్యానాలు సమకూర్చాను.
హైదరాబాదు కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రాచీన తెలుగు అధ్యయన కేంద్రం లో తెలుగుకు మీరు చేసిన కషి క్లుప్తంగా చెప్పండి.
ఈ కేంద్రాన్ని యూజీసి నుంచీ ప్రత్యేకంగా మంజూరు చేయించి మరీ అప్పటి వి.సి ఆచార్య హస్నైన్‌ గారు నాకు అప్పజెప్పారు. ఈ కేంద్రంలో దాసరి లక్ష్మణస్వామిగారు చేసిన దాదాపు ఏడువేల పద్యాల సంకలనానికి, పాఠకమిత్ర వ్యాఖ్యానంతో 'వర్ణన రత్నాకరం' పేరుతో 23 సంపుటాలు ప్రచురింపజేయడం. నేను అద్దంకి శ్రీనివాస్‌, నరాల రామారెడ్డి, ఆర్వీఆర్కే శాస్త్రి... ఇలా ఎంతోమంది కలిసి వ్యాఖ్యానం సమకూర్చాం. తర్వాత వచ్చిన వి.సి ఆచార్య రామకష్ణ రామస్వామి గారు నా పదవీకాలం పొడిగించి మరీ ఆ 23 సంపుటాలను పూర్తిచేసే అవకాశం కల్పించారు. ఆ తరువాత ఆ కేంద్రం మూతపడడం విచారించదగ్గ అంశం.
కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలో నెల్లూరులో ఉన్న ప్రాచీన తెలుగు విశిష్ట కేంద్ర కషి, కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రాచీన తెలుగు అధ్యయన కేంద్రం చేస్తున్న కషి ఒకటేనా? కొంచెం వివరంగా చెప్పండి?
ఇప్పుడు నెల్లూరులో ఉన్న ప్రాచీన తెలుగు విశిష్ట కేంద్రం లక్ష్యాలు, కర్తవ్యాలు ఇంకా స్పష్టంగా వెలుగులోకి రావలసి ఉంది. ప్రాచీన పద్యకావ్యాలకు వ్యాఖ్యానాలు రచింపజేసి ఈనాటి పాఠకుడికి చేరువ జేసే వారిదష్టిలో ఉన్నట్టు లేదు. దాని లక్ష్యాలు, ప్రాధమ్యాలేమిటో తెలియాలంటే కొంతకాలం వేచి చూడాల్సి ఉంది.
మీరు తెలుగుపై కాక ఎక్కువ సంస్క త కావ్యాల మీదనే ఫోకస్‌ పెట్టడానికి కారణం?
అలా అని ఏమీ లేదు. తెలుగు పద్యకావ్యాలను ఆధునిక పాఠకులకు అందించే విషయానికే అగ్ర తాంబూలం ఇచ్చాను. ఆ కోవలో హరివంశము, కేయూరబాహు చరిత్రము, రాజశేఖర చరిత్ర, వరాహపురాణం, ఉత్తర రామాయణం, పధ్వీ భాగవతం వంటి ఎన్నో తెలుగు గ్రంధాలకు వ్యాఖ్యానం వ్రాశాను. ప్రస్తుతం వెన్నెలకంటి సూరన విష్ణుపురాణానికి వ్యాఖ్య వ్రాస్తున్నాను. అలాగే అభిజ్ఞాన శాకుంతలం, కుందమాల వ్యాఖ్యానాలు కూడా వ్రాశాను. అలా వ్యాఖ్యాన స్రవంతి తెలుగు, సంస్క తాలలో సాగుతూనే ఉంది.
మీకు వచన కవిత్వం పట్ల ఉన్న అభిప్రాయం ఏమిటి?
వచన కవిత్వం నేను గుంటూరులో ఉండగా కొంత ప్రయత్నం చేశాను. అ.ర.సం. వారి ప్రోత్సాహంతో ఆఫ్రికన్‌ కవియైన సింఘోర్‌ కవిత్వాన్ని తెలుగులో వచన కవిత్వంగా మలచడానికి ప్రయత్నించాను. నాకే నచ్చలేదు. ఇది నా ప్రక్రియ కాదని వదిలేశాను. వచనమైనా, పద్యమైనా అందులో కవిత్వం లేకపోతే ఎవరినీ ఆకర్షించదు. కవిత్వం జీవధాతువులాగా ఉండాలి. ఏ ప్రక్రియైనా ప్రజలు నెత్తిమీద పెట్టుకోవడానికి కానీ, నేలకు విసిరి కొట్టడానికి గాని, ఆయా కవులే కారణం.
పద్యం మళ్ళీ పుంజుకున్నట్టు కనిపిస్తోంది. దాని భవిష్యత్తు?
ఒక ప్రక్రియ హౌరెత్తడం, ఒక ప్రక్రియ సద్దుమణగడం అనేది ప్రసార సాధనాల మహిమ. ఇప్పుడు ఎవరి ప్రసార సాధనం వాడిది. వ్రాసిన ప్రతిదీ యూట్యూబుల్లోను, ఇతర మాధ్యమాల్లోకి యెక్కించి వరద కట్టిస్తాడు. ఎగజిమ్ముతాడు. ఇప్పుడు అన్ని ప్రక్రియలూ నువ్వా నేనా అన్నట్టు హౌరెత్తు తున్నాయి. అందుకని పద్యమైనా, వచన కవిత్వమైనా దేనికీ ఢోకా లేదు. నిశ్చింతగా ఉండొచ్చు.
మీరు వ్రాసిన గ్రంధాల్లో మీకు బాగా సంతప్తినిచ్చిన గ్రంధం?
నేను వ్రాసిన గ్రంధాలన్నీ ముమ్మాటికీ అన్నీ నాకు సంతప్తినిచ్చినవే! పాఠకాదరణకు విశేషంగా నోచుకున్నవి. కొన్ని చెప్పాలంటే, విమర్శల్లో పద్యకవిత పరిచయం, వ్యాసగౌతమి, అనువాదాల్లో దేవీభాగవతం, సంస్కత నాటక వ్యాఖ్యానాల్లో అనర్ఘరాఘవం, మచ్ఛకటికం. పద్యకావ్యాల్లో హరివంశము. పాటల్లో ఉమాశంకర స్తుతిమాల. పద్యకతుల్లో కొత్త గోదావరి. నత్యరూపకాల్లో శకుంతలా దుష్యంతం, సౌందర నందం.
మీరు వ్రాసిన బౌద్ధులకు సంబంధించిన నత్యరూపకం 'సౌందర నందం' విదేశాల్లో కూడా పేరు తెచ్చుకున్నది కదా! ఆ వివరాలు చెప్పండి?
అవును. సౌందరనందం అనే నత్యరూపకం నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయంలో ఉండగా, బుద్ధిస్ట్‌ స్టడీ సెంటర్‌ ప్రారంభోత్సవానికి, భూటాన్‌నుంచీ బౌద్ధ మతాచార్యులు (జేఖెంపో) బందం విచ్చేసింది. వారికోసం బౌద్ధం నేపధ్యంలో ఒక గంటకు సరిపోయే విధంగా రూపకం కావాలని అడగడం వల్ల దాన్ని వ్రాసిచ్చాను. ఆనాడు ప్రదర్శన ఒక అద్భుతంగా సాగింది. ఆ మఠాధిపతి తమ దేశానికి ఆహ్వానించి రాచమర్యాదలతో అక్కడ మూడు ప్రథాన నగరాలలో సౌందరనందం ప్రదర్శింపజేశారు. అక్కడ కూడా రూపకం విజయఢంకా మ్రోగించింది. అంతే కాదు తిరిగి వస్తూ ఢిల్లీలో విజ్ఞాన్‌ భవన్లో ఉపరాష్ట్రపతి వెంకటరామన్‌ గారి కోరికమేరకు ఒక ప్రదర్శన జరిగింది. వారు, అప్పటి యూజీసీ అధ్యక్షుడు కొత్త సచ్చిదానందమూర్తిగారు తిలకించి పరవశించిపోయారు. తర్వాత దేశవిదేశాల్లో ఎన్నో ప్రదర్శనలు జరిగాయని విన్నాను.
అన్నమయ్య కీర్తనలపై మీలాంటి వారు దష్టి పెడితే క్రొత్త రహస్యాలు వెలుగులోకి వస్తాయని వేటూరి ఆనందమూర్తిగారు లాంటి పెద్దలు కోరుకుంటున్నారు. మీరేమంటారు?
ఈ విషయంలో నేను చెప్పేదేమిటంటే అందరూ అన్నిటికి ఎగబడకూడదు. ఏ ప్రక్రియ, ఏ రచనతో మనకు తాదాత్మ్యం కుదురుతుందో దానికి పరిమితం కావడం మంచిది. లేకపోతే ఆ ప్రక్రియకు పూర్తి న్యాయం చేసినవాళ్ళం కాలేమంటాను.
ఇటీవల కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ వారి భాషా సమ్మాన్‌ పురస్కారానికి మీరు ఎంపికవడం ఆనందదాయకం.. దానిపై మీ అనుభూతి మాతో పంచుకోండి.
ఇటీవల ప్రకటించిన 'భాషా సమ్మాన్‌' ఆనందాన్ని, సంతప్తిని పుష్కలంగా కలిగించిందన్న మాట వాస్తవం. ఇది నేను కషి చేస్తున్న రంగానికి సంబంధించిన పురస్కారం. ప్రాచీన-మధ్య యుగాల సాహిత్యాన్ని (క్రీ.శ 11 నుంచీ 18 వ శతాబ్ది) ఆధునిక పాఠకులకు చేరువజేస్తున్న కషికి గుర్తింపు. దక్షిణ భారతీయ భాషల్లో ఎవరో ఒకరికి మాత్రమే యిచ్చే పురస్కారం. దేవీభాగవతం అనువాదానికి వచ్చినప్పటికన్నా, ఇప్పటి ఆనందం మిన్న. మునుపు ప్రెసిడెంట్స్‌ సర్టిఫికేట్‌ ఆఫ్‌ ఎక్సలెన్సు పొందినప్పటి ఆనందంతో సరిసమానమైన సంతప్తి, ఆనందం కలిగాయి.
యువ కవులకు మీ సందేశం ఏమిటి?
నా సందేశం ఒక్కటే - 'మీ కోసం మేమందరం శ్రమపడి వ్రాస్తున్న వ్యాఖ్యానాలను శ్రద్ధగా చదవండి. లబ్ధి పొందండి. మా శ్రమ వధా కానివ్వకండి'.